Badania niepłodności
Niepłodność można określić jako niezdolność do zajścia w ciążę (poczęcia dziecka). Zazwyczaj diagnozuje się ją po tym, gdy para stara się o potomka przez 12 kolejnych miesięcy bez powodzenia. Niepłodność można również stwierdzić, gdy kobieta była w stanie zajść w ciążę, ale miała problemy z jej utrzymaniem.
Przyczyn niepłodności może być wiele, statystyki pokazują że w równej części problemy leżą po stronie kobiet i mężczyzn. Pozostałe przypadki są spowodowane połączeniem zaburzeń z płodnością u obu płci (około jedna trzecia par). Niestety czasem, mimo wielu lat bezskutecznych starań i przeprowadzeniu szeregu badań diagnostycznych, nigdy nie udaje się określić dokładnego czynnika, który jest sprawcą niepowodzeń.
Skuteczne poczęcie jest wynikiem interakcji wielu sprzyjających czynników. Jedynie dobry ogólny stan organizmu umożliwia produkcję plemników u mężczyzny oraz dojrzewanie komórek jajowych w przebiegu cyklu miesięcznego kobiety. Najważniejsze w regulowaniu niezakłóconego przebiegu tych procesów, są odpowiednie stężenia hormonów i wiążących je białek. Są one wytwarzane przez gruczoły: podwzgórze, przysadkę mózgową (LH, FSH), tarczycę, wątrobę (SHGB), nadnercza, jajniki kobiety (progesteron, estrogeny) i jądra mężczyzny (testosteron). Zaburzenia w obrębie któregokolwiek z tych narządów mogą zaburzyć równowagę hormonalną i prowadzić do niepłodności. Czasem może być ona spowodowana również toczącym się w organizmie kobiety procesem autoimmunologicznym (obecnością pewnych przeciwciał we krwi).
Badania krwi w kierunku niepłodności mogą zostać uzupełnione szeregiem innych testów: oceną mikroskopową męskiego nasienia lub obrazowaniem żeńskich narządów rodnych (np. w celu sprawdzenia drożności jajowodów).
Badania niepłodności – kiedy wykonać?
Testy wykonywane są w celu diagnostyki wielu chorób wpływających na płodność u kobiet (m.in. zespół policystycznych jajników, przedwczesne wygasanie funkcji jajników, zespół antyfosfolipidowy) lub mężczyzn (m.in. niewydolność hormonalna jąder).
Inne zalecenia do wykonania badań obejmują:
- podejrzenie istnienia zaburzeń hormonalnych (najczęściej niedoczynności podwzgórza, przysadki, jajników, jąder)
- nawracające, trudno leczące się infekcje moczowo-płciowe
- historia infekcji bakteriami przenoszonymi drogą płciową (Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorhoeae) u obu płci, wirusem świnki u mężczyzn
- dodatni wywiad w kierunku niepowodzeń położniczych (utraty ciąż na różnych etapach) u kobiet
- przypuszczenie nadkrzepliwości u kobiet (przebyte epizody: zakrzepicy żył kończyn dolnych, zatorowości płucnej, zawałów, udarów w młodym wieku i bez dodatkowych czynników ryzyka)
Do wykonania badań w kierunku niepłodności mogą skłaniać charakterystyczne objawy występujące u kobiet:
- nieregularne cykle miesiączkowe
- menstruacje zbyt skąpe lub obfite
- zanik miesiączki
- krwawienia między miesiączkami
- ból w trakcie stosunku
- nieprawidłowa wydzielina z pochwy, upławy
- bóle podbrzusza
- nieuzasadniony przyrost masy ciała
- nasilony trądzik
- nadmierne owłosienie w nietypowych miejscach
- nawracające poronienia (utrata ciąży na wczesnym etapie)
- obumarcie wewnątrzmaciczne płodu i przedwczesny poród (utrata ciąży na późniejszym etapie)
- tworzenie się zakrzepów w różnych miejscach ciała (obrzęki i bóle kończyn dolnych, duszność i ból w klatce piersiowej)
U mężczyzn konieczność diagnostyki niepłodności sugerują:
- spadek libido
- zaburzenia erekcji
- zanik mięśni i owłosienia ciała
- wysoki ton głosu
- zmienność nastrojów
- kobieca budowa ciała (powiększenie piersi, szerokie biodra)
- bóle jąder
- dyskomfort przy oddawaniu moczu
Najczęściej wybierane badania
Oznaczenie AMH pozwala na określenie płodności kobiety, diagnozowanie przedwczesnego wygasania czynności jajników
Obniża wydzielanie przysadkowego hormonu FSH oraz miejscowo wpływa na funkcjonowanie gonad u kobiet i mężczyzn
Badanie pozwala poznać ryzyko zachorowania na zakrzepicę wynikające z uwarunkowań genetycznych