Żelazo

Dowiedz się więcej

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do syntezy hemoglobiny, która wiąże 70% żelaza organizmu oraz mioglobiny. Bardzo małe jego ilości są również zawarte w niektórych enzymach komórkowych. Niezwiązane żelazo jest przechowywane w ciele w postaci ferrytyny i hemosyderyny (białka magazynujące żelazo w komórkach). We krwi wiąże się z transferyną (białkiem transportującym żelazo).

Wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego ściśle zależy od jego stężenia w pokarmach i zwykle nie przekracza 2mg na dobę. Łatwiej przyswaja się z pokarmów pochodzenia zwierzęcego. U osób zdrowych wchłanianie żelaza równoważy jego utratę z kałem, moczem, żółcią, złuszczonym nabłonkiem jelitowym, skórą, potem i krwią menstruacyjną.

Całkowite stężenie żelaza w surowicy wykazuje dużą zmienność dobową- rano stężenie jest o ok. 20% wyższe niż wieczorem.

U kobiet wartości żelaza są zwykle niższe niż u mężczyzn i zależą od fazy cyklu miesięcznego. U obu płci poziom żelaza obniża się wraz z wiekiem.

Kiedy wykonać oznaczenie stężenia żelaza?

Badanie jest przydatne w niektórych z niżej wymienionych przypadków:

w różnych typach niedokrwistości (anemia) z niedoboru żelaza;
diagnoza przeciążenia żelazem, hemochromatozy;
zatrucie żelazem.

Żelazo cena | Kup badanie online

Żelazo – kto powinien wykonać badanie

W każdej sytuacji gdy obserwowane są charakterystyczne objawy niedoboru żelaza:

szybka męczliwość;
bladość;
przyspieszone bicie serca;
łamliwe, suche włosy i paznokcie;
senność;
czernienie oczu;
mrowienie kończyn;
zimne kończyny.

Przygotowanie do badania

Badanie przeprowadza się rano na pusty żołądek, gdy poziomy żelaza są najwyższe. Zaleca się wykonanie badania przed transfuzją krwi lub terapią zastępczą żelazem. Brak snu, ekstremalny stres i przyjmowanie chelatorów żelaza bezpośrednio przed badaniem nie są zalecane.
U pacjentów przyjmujących suplementację żelazem lub leki wiążące metale, żelazo związane z lekami może nie wykazać prawidłowej reakcji w teście, powodując fałszywie niskie wyniki oznaczeń.

Metoda badania

Metoda ferrosine

Żelazo norma

Wartości referencyjne zależą od wieku i płci.

33 – 193 μg/dl

W ocenie gospodarki żelazem poza stężeniem żelaza we krwi należy uwzględnić dodatkowo stężenie transferyny, stopień jej wysycenia i stężenie ferrytyny.

Podwyższone żelazo

Podwyższony poziom żelaza obserwuje się w przypadkach takich jak:

talasemia;
niedokrwistość sideroblastyczna;
niedokrwistość hemolityczna;
niedokrwistość aplastyczna;
idiopatyczna hemochromatoza;
zespoły mielodysplastyczne;
nadmierna podaż preparatów żelaza;
częste transfuzje krwi;
stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych;
ostre zatrucie żelazem;
ostre uszkodzenie wątroby;
ostra niewydolność nerek.

Żelazo niedobór

Niedobór żelaza powoduje niedokrwistość mikrocytarną (ze zmniejszeniem rozmiaru krwinki czerwonej) i może być związany z sytuacjami takimi jak:

niedostateczna podaż żelaza (wegetarianizm, niedożywienie);
upośledzone wchłanianie żelaza (zmniejszona kwasowość żołądka, stan po resekcji żołądka, jelitowe zespoły złego wchłaniania, biegunki, operacje żołądkowo-jelitowe);
przewlekła utrata przez przewód pokarmowy (nowotwory, choroby zapalne jelit);
zwiększone zapotrzebowanie na żelazo (ciąża, okres laktacji);
obfite krwawienia ginekologiczne;
długotrwałe zapalenie w przebiegu chorób przewlekłych;
zespół nerczycowy.

Ważne jest, aby wiedzieć, że niedokrwistość z niedoboru żelaza jest bardzo często procesem wtórnym do innej choroby podstawowej. Z tego powodu zaleca się różnicowanie przyczyn niedokrwistości i poszukiwanie źródła przed rozpoczęciem terapii suplementacyjnej.

Sprawdź jak przygotować się do badania:

Badanie krwi | jak się przygotować?

Materiał na badanie krwi powinno się pobierać na czczo, czyli z zachowaniem 8 – 12 godzinnej przerwy od czasu ostatniego posiłku. Zalecenie dotyczy wszystkich badań, ponieważ zmiany wywołane przyjęciem posiłku są trudne do przewidzenia, a uzyskane wartości interpretuje się wobec wartości referencyjnych ustalonych w standardowych warunkach.

W dniu poprzedzającym badanie krwi należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu.

W dniu badania

Bezpośrednio przed badaniem krwi dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.

Podobnie pora dnia może mieć wpływ na wiarygodność wyników badań. Zaleca się, pobieranie krwi w godzinach porannych (7:00 – 10:00). Jeżeli krew zostanie pobrana o innej porze dnia, należy wziąć to pod uwagę interpretując uzyskane wyniki badań.

Bezpośrednio przed pobraniem wskazany jest 15 minutowy odpoczynek.

Badanie krwi a przyjmowane leki

W miarę możliwości badanie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, taką decyzję należy zawsze skonsultować z lekarzem.

Zawsze należy poinformować personel pobierający krew o przyjmowanych lekach, suplementach, preparatach ziołowych – zostanie to odnotowane podczas rejestracji.