Mikrobiologia
Niektóre choroby zakaźne są na tyle charakterystyczne, że można je zidentyfikować jedynie na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów. Jednak większość patogenów powoduje szerokie spektrum dolegliwości, których przyczynę ciężko zidentyfikować. Na przykład, zakażenie wirusem grypy może wywoływać symptomy zarówno z układu oddechowego, jak i pokarmowego. Czasem powodowanych przez nią zespołów chorobowych nie da się odróżnić na podstawie samych objawów od tych wywoływanych przez bakterie (paciorkowce, prątki) lub wirusy (rhino, adenowirusy). Przebieg zakażenia zależy od tego, w jakim ogólnym stanie zdrowia jest pacjent (w jakim jest wieku, czy ma choroby współistniejące, osłabiony układ odpornościowy).
Mikrobiologiczne metody laboratoryjne przychodzą z pomocą, która często okazuje się niezbędna do identyfikacji konkretnego czynnika wywołującego chorobę.
Niektóre z wykorzystywanych metod to:
- bezpośrednia ocena mikroskopowa: oglądanie odpowiednio zabarwionego preparatu stworzonego z materiału pobranego od pacjenta. Czasem umożliwia zidentyfikowanie rodzaju mikroorganizmu na podstawie jego charakterystycznego wyglądu
- posiew i antybiogram: na specjalnie dobranym podłożu hodowlanym rozprowadza się przesłany do laboratorium materiał i próbuje się zaobserwować wzrost poszczególnych rodzajów patogenów. Jeśli się to uda, sprawdza się, które antybiotyki będą najbardziej skuteczne w walce z drobnoustrojem.
- diagnostyka serologiczna: opiera się na wykrywaniu przeciwciał we krwi, czyli białek wyprodukowanych przez układ odpornościowych w celu wyeliminowania infekcji. Stwierdzenie obecności przeciwciał różnych klas, skierowanych przeciwko konkretnym drobnoustrojom, świadczy o aktywnym lub przebytym zakażeniu
Kiedy wykonać badania mikrobiologiczne?
Testy są stosowane w celu diagnostyki różnicowej przyczyn wielu infekcji, dotyczących m.in. układu oddechowego, pokarmowego, moczowego, nerwowego, ran czy całego organizmu. Zlecane są w obecności charakterystycznych objawów, które stanowią wskazówkę co do potencjalnego czynnika etiologicznego zakażenia.
Pomagają:
- wykluczyć lub potwierdzić obecność drobnoustroju w organizmie (bakterii, wirusa, pasożyta, grzyba),
- sprawdzić odpowiedź immunologiczną układu odpornościowego przeciwko patogenowi i określić status zakażenia (aktywne, przebyte, przewlekłe),
- jak najszybciej dobrać odpowiednie leczenie oraz monitorować jego skuteczność w trakcie terapii.
Próbki do badań są wybierane na podstawie dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta, mogą nimi być m.in. wydzielina z nosogardła, aspirat z płuc, plwocina, krew, mocz, kał, wymaz z rany, płyn mózgowo-rdzeniowy. Najlepiej pobrać je jeszcze przez rozpoczęciem leczenia, choć w przypadku szybko pogarszającego się stanu chorego nie zawsze jest to możliwe.
Do wykonania diagnostyki mikrobiologicznej skłaniać powinny następujące objawy infekcji:
- gorączka, dreszcze
- osłabienie, bóle mięśni i stawów
- powiększenie węzłów chłonnych
- ból i zaczerwienie gardła
- trudności z przełykaniem
- kaszel, krwioplucie
- duszność, ucisk w klatce piersiowej
Najczęściej wybierane badania
Badanie wykonywane w diagnostyce infekcji układu pokarmowego
Przydatny w diagnostyce niedoborów czynników krzepnięcia
Oznaczenie jest pomocne w diagnozowaniu niektórych chorób nowotworowych