Badanie genu PAI1
W fizjologicznych warunkach, w przypadku uszkodzenia ściany naczynia krwionośnego aktywowany jest szereg procesów, by zatrzymać krwawienie. Zaangażowane są w nie składniki zawarte w osoczu krwi m.in. płytki krwi oraz białka (czynniki krzepnięcia). Przemiany prowadzą do uformowania skrzepu z substancji zwanej fibryną. Kiedy ściana naczynia się zregeneruje, konieczne jest rozpoczęcie jego rozpuszczania – fibrynoliza. Poza rozpuszczaniem skrzepu, proces fibrynolizy jest niezwykle istotny w gojeniu ran, ale też w przebiegu stanów zapalnych i nowotworowych.
Trombofilia to rodzaj zaburzeń w procesie krzepnięcia i oznacza stan, kiedy krew ma zwiększoną skłonność do tworzenia skrzepów lub zmniejszoną zdolność ich rozpuszczania. Istnieje szereg zewnętrznych czynników ryzyka trombofilii m.in. długotrwałe unieruchomienie, palenie papierosów, przyjmowanie leków hormonalnych. Jednak kolejną dużą grupę przyczyn stanowią choroby wrodzone, uwarunkowane genetycznie, które mogą powodować nieprawidłowe (zbyt duże lub zbyt małe) ilości czynników krzepnięcia i innych substancji regulujących ich działanie.
Jednym z genów, którego wpływ na trombofilię został udowodniony w badaniach naukowych, jest PAI-1. Gen ten koduje syntezę związku, który jest odpowiedzialny za hamowanie białek które uczestniczą w rozpuszczaniu skrzepu. Jeśli dojdzie do podwyższenia poziomu PAI-1, silniej hamuje on białka, co spowalnia proces rozkładu skrzepliny i zwiększa skłonność do zatykania (okluzji) naczyń.
Polimorfizm, czyli występowanie wielu odmian tego samego genu w populacji, dotyczy też genu kodującego białko PAI-1. U niektórych osób wykrywa się warianty, które powodują zwiększenie poziomu tego związku we krwi. Te osoby są szczególnie narażone na występowanie chorób układu sercowo-naczyniowego oraz choroby zakrzepowo-zatorowej. Nieprawidłowe poziomy PAI-1 mają też negatywny wpływ na proces tworzenia się łożyska, co może skutkować problemami z zajściem w ciążę lub komplikacjami w jej przebiegu.
Każdego roku wiele osób umiera z powodu niedrożności naczyń, które skutkują szeregiem powikłań obniżających jakość życia. Badanie genetyczne określające polimorfizm w obrębie genu PAI1 może pomóc zidentyfikować przyczynę epizodów zakrzepicy w przeszłości lub ocenić ryzyko ich wystąpienia w przyszłości.
Badanie genu PAI1 – kiedy wykonać?
Badanie jest zlecane w celu diagnostyki różnicowej przyczyn trombofilii – zwiększonego tworzenia się skrzepów w naczyniach. Jeśli osoba młoda (<50 r.ż.) ma historię niewyjaśnionych powikłań zakrzepowo-zatorowych, które wystąpiły bez innych czynników ryzyka i w nietypowych lokalizacjach (np. naczyniach jamy brzusznej), u siebie lub w rodzinie, analiza genetyczna może pomóc zidentyfikować ich przyczynę.
Można ją uzupełnić o badanie mutacji w innych znanych genach odpowiedzialnych za wzrost ryzyka zakrzepicy np. czynnika II, V (Leiden), czy MTHFR.
Ponadto, test może być zlecany pomocniczo w ocenie ryzyka zakrzepicy u pacjentów z chorobą wieńcową lub w diagnostyce przyczyn niepłodności i powikłań położniczych.
Badanie genu PAI1 – kto powinien wykonać?
Osoby z objawami choroby zakrzepowo-zatorowej zakrzepowych:
- jednostronny ból i obrzęk kończyny dolnej (zakrzepica żylna)
- ból w klatce piersiowej, duszność, krwioplucie, kaszel (zatorowość płucna)
- zawał serca
- udar mózgu
Kobiety z historią niepowodzeń położniczych:
- nawracających poronień o niewyjaśnionej przyczynie
- obumarcia wewnątrzmacicznego i martwego porodu
- stanu przedrzucawkowego,
- nadciśnienia ciążowego
- wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrostu płodu
Badanie genu PAI1 wyniki
Badanie jest przeprowadzane przy użyciu metod molekularnych. Następuje sekwencjonowanie genu PAI1 (odczytywanie kolejności nukleotydów w DNA) i analiza zmian w obrębie wariantu 4G/5G.
Występowanie genotypu 4G/4G wiąże się ze zwiększonym stężeniem PAI-1 w surowicy, a tym samym zaburzonym procesem rozpuszczania skrzepu, co skutkuje wzrostem ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych i położniczych. Taka sytuacja ma miejsce szczególnie w połączeniu z obecnością wrodzonych mutacji w innych genach prozakrzepowych (powodujących zwiększenie krzepliwości krwi), takich jak tym kodującym protrombinę (II czynnik krzepnięcia).
Interpretacji wyniku i decyzji o wdrożeniu środków zapobiegawczych lub leczenia, zawsze powinien dokonywać lekarz.
kontakt@synevo.pl