Objawy sepsy

Jakie zatem objawy powinny nas szczególnie zaniepokoić? Najczęściej będzie to nieprawidłowa ciepłota ciała - gorączka (temperatura powyżej 38°C) lub obniżenie temperatury poniżej 36°C (hipotermia) obserwowane w ciężkiej postaci sepsy. Przyspieszone tętno powyżej 90 uderzeń na minutę oraz przyspieszony oddech powyżej 20 na minutę.

Do innych, rzadziej występujących objawów należą wstrząs, zespół splątania (głównie u starszych pacjentów), wysypka, wzmożona potliwość, dreszcze, duszność, nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy. W przypadku wystąpienia któregokolwiek lub kilku z tych objawów należy jak najszybciej udać się do lekarza.

W badaniach laboratoryjnych obserwuje się przede wszystkim zmiany jak poniżej:

• Morfologia krwi obwodowej – liczba krwinek białych może być podwyższona powyżej 12000/ml lub obniżona poniżej 4000/ml; towarzyszyć temu może niedokrwistość i małopłytkowość, a w rozmazie krwi występują młodsze formy krwinek białych i często ziarnistości toksyczne w ich cytoplazmie.
• Badanie ogólne moczu – białkomocz, zwiększona liczba krwinek czerwonych i białych, bakterie.
• Narastają enzymy wątrobowe AST i ALT, może także wystąpić żółtaczka (wzrost stężenia bilirubiny we krwi).
• Zmiany stężeń tzw. białek ostrej fazy – narasta CRP i inne białka charakterystyczne dla procesów zapalnych, obniża się stężenie albumin.
• Wzrasta lub obniża się stężenie glukozy w surowicy
• Wzrasta stężenie markerów nerkowych zwiastujących niewydolność nerek – mocznik i kreatynina.
• Narasta stężenie mleczanów – wynikające z zaburzenia oddychania.
• Zaburzenia w układzie krzepnięcia i fibrynolizy – wydłużony czas protrombinowy PT i kaolinowo-kefalinowy aPTT, wzrost D-dimeru, spadek stężenia fibrynogenu

Sepsa – jakie badania zrobić

Najbardziej charakterystycznymi dla sepsy są dwa badania:

• Posiew krwi w kierunku bakterii lub grzybów i ocena lekooporności (antybiogram i mykogram), ale niewykrycie patogenów nie wyklucza sepsy.
• Wzrost stężenia prokalcytoniny – ważny marker procesu zapalnego, wzrasta głównie w odpowiedzi na rozwój infekcji bakteryjnych i grzybiczych, co pozwala na wczesne prognozowanie ryzyka posocznicy. Stężenie POCT wzrasta proporcjonalnie do ciężkości sepsy, co daje niepomyślne rokowanie.

Badania laboratoryjne są ważne dla monitorowania pracy narządów, co ma znaczenie w  zapobieganiu lub ograniczeniu powikłań związanych z wystąpieniem zespołu uszkodzenia wielonarządowego MODS i wprowadzenia ewentualnych zmian w leczeniu. Dysfunkcja narządów niesie największe ryzyko śmierci i wyznacza ciężkość posocznicy. Najczęściej niewydolność dotyczy płuc, nerek, serca, ośrodkowego układu nerwowego oraz zaburzeń hematologicznych.

Jak uniknąć sepsy

Czy jest możliwe ograniczenie ryzyka tak poważnych infekcji ogólnoustrojowych, o bardzo ciężkim przebiegu, jakim jest sepsa? Przede wszystkim nie lekceważmy jakichkolwiek zakażeń.

Szczególnie w okresie wakacyjnym istotne staje się zwracanie uwagi na niewielkie rany, takie jak drobne zakłucia w czasie pracy na działce, otarcie naskórka, czy grillowe oparzenia. 

Nie ulegajmy jednak panice. Nie każde skaleczenie musi stanowić element otwierający wrota sepsie. Niemniej jeśli pojawią się objawy, które mogą ją sugerować, należy zachować najdalej idącą czujność i czym prędzej udać się do lekarza.

Nie bagatelizujmy nawet łagodnych z pozoru infekcji. Nieleczone  zakażenia układu moczowego są jedną z głównych przyczyn sepsy. Podobnie stany zapalne i niedrożność jelit lub infekcje układu oddechowego, szczególnie w okresie obniżonej odporności organizmu.

Zachowanie warunków higieny i właściwe postępowanie ze skaleczeniami i ranami oraz obserwacja stanu organizmu to podstawowe wymogi, które zmniejszają szanse rozwoju uogólnionego zakażenia.