Koronawirus – co to jest, objawy, badania

Dowiedz się więcej

Koronawirus co to jest

Obecnie na całym świecie wciąż obserwujemy wzrost liczby zachorowań w przebiegu pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 (wirus zespołu ciężkiej niewydolności oddechowej 2). Ten patogen należy do rodziny koronawirusów, w której znajdują się także inne gatunki wirusów, wywołujące mniej niebezpieczne choroby (zazwyczaj mające postać przypominającą przeziębienie). Koronawirusa SARS-CoV-2 po raz pierwszy zaobserwowano na początku grudnia 2019 roku w mieście Wuhan w Chinach, a następnie w bardzo krótkim czasie rozprzestrzenił się on na cały glob.

Wirus SARS-CoV-2 wywołuje chorobę znaną jako COVID-19 (CoronaVirus Disease 2019), która może nieść za sobą ciężkie powikłania, ze zgonem pacjenta włącznie. Obecnie nie jest dostępna skuteczna szczepionka przeciwko temu koronawirusowi oraz nie istnieje leczenie o potwierdzonym klinicznie działaniu.

Aktualnie na całym świecie potwierdzone jest ok. 41.3 miliony przypadków COVID-19, które skutkowały zgonem ok. 1.13 milionów osób. W przypadku poważnego przebiegu choroby rozwija się niewydolność oddechowa, która często wymaga natychmiastowej hospitalizacji pacjenta oraz wdrożenia mechanicznej wentylacji za pomocą respiratora.

Jak wygląda koronawirus

Koronawirus SARS-CoV-2 ma budowę molekularną podobną do pozostałych patogenów z rodziny koronawirusów. Posiada średnicę ok. 50-200 nanometrów, a jego materiał genetyczny stanowi jednoniciowe RNA (kwas rybonukleinowy). RNA otoczone jest przez kulistą otoczkę białkową, na której występują charakterystyczne wypustki- to właśnie im ta grupa wirusów zawdzięcza swoją nazwę (z wyglądu przypominają „koronę” promieni tarczy słonecznej).

Dzięki tym wypustkom (lub też „kolcom”) koronawirus jest w stanie przyłączyć się i wniknąć do wnętrza komórek organizmu gospodarza, które posiadają na swojej powierzchni receptory dla enzymu ACE2. Zdolność tę określamy mianem powinowactwa wirusa, ponieważ jest on w stanie zakażać tylko określone grupy komórek. Dodatkowo w swoim wnętrzu koronawirus SARS-CoV-2 zawiera białka niezbędne do przeprowadzania procesów mających na celu replikację wirusa oraz kontynuowania zarażania innych komórek.

Koronawirus SARS-CoV-2 – jak dochodzi do zakażenia

Wirus SARS-CoV-2 przenoszony jest drogą kropelkową. Oznacza to, że uwalniany jest z organizmu osoby zakażonej z drobinkami śliny i wydzieliny pokrywającej drogi oddechowe wydychanymi wraz z powietrzem w momencie gdy mówi, kicha, kaszle lub oddycha – stąd też ważne w powstrzymywaniu dalszego rozprzestrzeniania się choroby jest noszenie maseczek, gdyż minimalizują one ilość cząsteczek wirusa, które byłyby wydychane poprzez osobę zakażoną.

Do infekcji może dojść w momencie kontaktu tego wirusa z błoną śluzową osoby zdrowej, czyli zarówno poprzez wdychanie cząsteczek wirusa jak i poprzez kontakt z powierzchnią oka. Ze względu na tę charakterystykę do zakażenia może dojść bardzo łatwo poprzez bliskie kontakty między dwoma osobami, szczególnie poprzez pocałunki. Wirus potrafi także utrzymywać się na powierzchniach i przedmiotach przez dość długi czas, zależny od temperatury, wilgotności oraz rodzaju materiału, z którego wykonany jest dany przedmiot.

Wirus SARS-CoV-2 jest zazwyczaj w stanie przetrwać 4 godziny na powierzchni miedzianej, do 24 godzin na powierzchni kartonowej, a na powierzchni ze stali nierdzewnej lub z plastiku do 72 godzin. W wyniku kontaktu dłoni z takim przedmiotem, a następnie dotknięcia oczu, ust lub nosa może dojść do transmisji (przeniesienia) tego wirusa na podatną błonę śluzową, a w konsekwencji doprowadzić do zakażenia COVID-19.

Koronawirus objawy

Choroba COVID-19 w większości przypadków przebiega bez jakichkolwiek objawów chorobowych lub w postaci skąpoobjawowej. Jednak pomimo dobrego samopoczucia osoba chorująca w sposób bezobjawowy nadal może przekazywać wirusa SARS-CoV-2 dalej, a co za tym idzie zarażać osoby, które mogą przejść tę chorobę w o wiele cięższy sposób. Na ciężki przebieg szczególnie narażone są osoby starsze oraz osoby z współwystępującymi chorobami takimi jak:

choroby układu oddechowego (przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma),
układu sercowo-naczyniowego,
choroby nowotworowe
lub cukrzyca i inne choroby metaboliczne.

W przypadku przebiegu COVID-19 z manifestacją kliniczną objawów pierwsze symptomy zaczynają się pojawiać po ok. 5 dniach od zakażenia, chociaż czas inkubacji może ulec wydłużeniu nawet do 14 dni (może być też krótszy i wynosić nawet 1 dobę od momentu kontaktu z osobą zakażoną).

Objawy koronawirusa są dość niecharakterystyczne (mogą występować także w infekcjach spowodowanych innymi wirusami), stąd też do potwierdzenia zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 niezbędne jest wykonanie specjalistycznych testów.

Każda osoba może przechodzić chorobę w trochę inny sposób, lecz kilka objawów jest zazwyczaj obecne w przebiegu choroby COVID-19 u pacjentów objawowych. Do jednych z najczęściej występujących należą kaszel (zazwyczaj suchy, nieproduktywny) i gorączka.

Dodatkowo mogą pojawiać się:

utrata węchu i smaku (która może utrzymywać się nawet do kilku miesięcy po wyzdrowieniu)
uczucie duszności, nasilające się nawet po niewielkim wysiłku
uogólnione pogorszenie samopoczucia, zmęczenie
brak apetytu
ból głowy
ból gardła
bóle mięśni
katar
nudności

W ciężkich przypadkach nasilenie objawów (szczególnie duszności) jest tak duże, że chorzy wymagają natychmiastowej hospitalizacji, gdzie poprawiana jest ich wydolność oddechowa za pomocą tlenoterapii lub (w przypadkach całkowitej niewydolności oddechowej) czynność oddychania jest zastępowana sztucznie, poprzez wentylację mechaniczną z wykorzystaniem respiratora.

Objawy COVID-19 przypominają w pewnym stopniu objawy grypy, której pierwszy szczyt zachorowań przypada na sezon jesienno-zimowy (drugi na wiosnę). Cechą wspólną obu tych chorób jest fakt, że zarówno grypa jak i COVID-19 wywoływane są przez wirusy atakujące układ oddechowy oraz ich głównymi symptomami jest kaszel, gorączka oraz bóle kostno-mięśniowe. Rozróżnienie tych dwóch jednostek chorobowych nie jest możliwe tylko na podstawie objawów klinicznych.

Grypa zazwyczaj rozwija się szybciej od COVID-19 (do 2 dni po zakażeniu), dodatkowo często towarzyszy jej światłowstręt i nadwrażliwość skóry (manifestująca się jako bolesność nawet przy słabych bodźcach). W grypie jednak rzadko występuje duszność, a utrata węchu jest przejściowa i zazwyczaj związana z niedrożnością nosa, mija po ustąpieniu objawów chorobowych.

Kiedy pojawiają się pierwsze objawy koronawirusa?

Czas, który upływa od momentu wniknięcia wirusa do organizmu człowieka do pojawienia się pierwszych objawów nazywany jest okresem inkubacji. W tym czasie wirus intensywnie namnaża się w komórkach ludzkiego organizmu, a odpowiedź układu immunologicznego jeszcze nie została całkowicie rozwinięta. Dla koronawirusa SARS-CoV-2 czas ten jest dość długi- może wynosić on od 24 godzin do 2 tygodni.

Należy pamiętać, że w większości przypadków objawy nie będą obecne lub też będą na tyle słabo nasilone, że nie wywołają one zaniepokojenia u pacjenta, co w znacznym stopniu może przyczynić się do dalszej transmisji koronawirusa. Dlatego też niezwykle ważne jest posiadanie odpowiedniej wiedzy o tej chorobie, aby w przypadku zaobserwowania u siebie wymienionych powyżej objawów lub też kontaktu z osobą chorą wiedzieć, jak się zachować oraz poddać się testom w kierunku COVID-19.

Koronawirus SARS-CoV-2 – przebieg choroby

Do zakażenia może dojść nawet podczas krótkotrwałego kontaktu z osobą zainfekowaną koronawirusem. Często nawet można nie zdawać sobie sprawy, że do takiego kontaktu doszło, np. w komunikacji miejskiej, w sklepie lub w innym miejscu publicznym. Należy pamiętać, że nie wszystkie osoby zakażone przejdą chorobę COVID-19 w sposób objawowy – opisywany dalej przebieg dotyczy tej grupy, u której rozwiną się symptomy chorobowe.

Po kilku dniach od momentu zakażenia mogą zacząć pojawiać się niespecyficzne objawy grypopodobne, które zostały wymienione powyżej. Zazwyczaj choroba rozpoczyna się od podwyższonej temperatury ciała, następnie dochodzi kaszel oraz bóle kostno-mięśniowe, bóle głowy i inne. Coraz częściej obserwuje się także utratę węchu i smaku niezwiązaną z niedrożnością nosa (katarem).

Objawy te zazwyczaj będą ulegać stopniowemu osłabieniu na przestrzeni kilku tygodni, choć bywa że trwają dłużej. U niektórych grup pacjentów mogą one jednak stopniowo się nasilać prowadząc do pogorszenia stanu zdrowia i prowadzić do zapalenia płuc oraz niewydolności oddechowej i innych powikłań pozapłucnych. Takie zaburzenia pogarszają rokowania i mogą prowadzić do zgonu pacjenta.

Koronawirus porady

Na większość chorób wirusowych, w tym COVID-19 wywoływany przez wirusa SARS-CoV-2, nie istnieje skuteczne leczenie. Jedynym dostępnym postępowaniem medycznym jest stosowanie szczepień ochronnych i leczenie objawowe w momencie, gdy dojdzie już do zakażenia. Na ten moment trwają intensywne prace nad szczepionką przeciwko SARS-CoV-2. Jedyne co możemy zrobić to ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa i zmniejszać własne ryzyko zachorowania, między innymi poprzez:

noszenie maseczek lub inny sposób zasłaniania nosa i ust (np. za pomocą szalika lub innych elementów odzieży) – zmniejsza to ryzyko zakażenia innych osób poprzez zatrzymywanie wydychanych cząsteczek śliny, które mogą przenosić wirusa SARS-CoV-2
zachowywanie dystansu międzyludzkiego (społecznego)- przynajmniej 1,5-2 metry
unikanie dużych skupisk ludzi i zgromadzeń
częste mycie rąk oraz ich dezynfekowanie środkiem odkażającym na bazie alkoholu
unikanie dotykania ust, oczu i nosa

W przypadku zauważenia u siebie objawów grypopodobnych lub innych symptomów, które mogłyby wskazywać na zakażenie wirusem SARS-CoV-2, należy jak najszybciej skontaktować się ze swoim lekarzem rodzinnym lub powiatową stacją sanitarno-epidemiologiczną właściwą do miejsca zamieszkania w celu uzyskania instrukcji dotyczących dalszego sposobu postępowania. Dodatkowo należy wówczas poddać się kwarantannie lub (w zależności od wyniku testu) izolacji domowej, która może trwać od 10 do 14 dni.

KORONAWIRUSWarto wiedzieć

Test na koronawirusa SARS-CoV-2 – jakie badanie wybrać?

Objawy koronawirusa SARS-CoV-2. Jakie są pierwsze objawy koronawirusa?

Koronawirus a grypa – jakie są różnice i podobieństwa?

Koronawirus porady – jak uchronić się przed zakażeniem COVID-19

Wariant Delta. Jakie są objawy indyjskiej mutacji COVID-19?

Koronawirus – co to jest, objawy, badania

Dowiedz się więcej