Badania hormonalne - pakiet z konsultacją lekarską

DHEA-s – siarczan dehydroepiandosteronu

Hormon steroidowy wytwarzany przez nadnercza. U kobiet z DHEA powstają androgeny, głównie testosteron. Wskazaniem do wykonania badania jest brak miesiączki, niepłodność, objawy zespołu policystycznych jajników, rozwój cech męskich (hirsutyzm, łysienie typu męskiego, niski głos), uporczywy trądzik  a także przyrost masy ciała.

Estradiol

Najważniejszy estrogen wytwarzany w czasie cyklu miesiączkowego przez jajniki. Oznaczenie poziomu estradiolu wykorzystywane jest do oceny funkcji jajników i monitorowania rozwoju pęcherzyków folikularnych. Wskazaniem do oznaczenia są: zaburzenia cyklu miesiączkowego, zaburzenia okresu pokwitania, kontrola owulacji indukowanej lekami. Wzrost stężenia estradiolu występuje w fazie okołoowulacyjnej, a także  w wywołanej lekami owulacji wielu pęcherzyków. Spadek stężenia obserwuje się w pierwotnej i wtórnej niewydolności jajników.

FSH – hormon folitropowy

Hormon polipeptydowy wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej.  U kobiet FSH zapewnia dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych i reguluje wydzielanie estrogenów. Stężenie FSH u kobiet zależne jest od dnia cyklu miesiączkowego i zmienia się wraz z wiekiem. Wskazaniem do wykonania badania u kobiet jest zaburzenie miesiączkowania, ocena stanu menopauzy, a także zaburzenia pokwitania.

LH – hormon luteinizujący

Hormon wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej. U kobiet reguluje cykl menstruacyjny,  wzrost i dojrzewanie pęcherzyków w jajnikach oraz syntezę estrogenów i progesteronu. Najwyższe stężenie LH występuje w połowie cyklu miesiączkowego i prowadzi do jajeczkowania oraz powstawania ciałka żółtego. Wskazania do badania u kobiet to niewydolność jajników, zaburzenia miesiączkowania i dojrzewania, zaburzenia owulacji, zespół policystycznych jajników.

Progesteron

Progesteron należy do hormonów sterydowych. Wytwarzany jest głównie w komórkach ciałka żółtego oraz przez łożysko w trakcie ciąży. Stężenie progesteronu zależy od fazy rozwoju ciałka żółtego. Progesteron odpowiada za przygotowania organizmu kobiety do zagnieżdżenia zapłodnionego jajeczka w macicy, a w trakcie ciąży za hamowanie skurczów mięśni macicy. Wzrost stężenia progesteronu: guzy jajnika, zaśniad groniasty, indukowana hiperstymulacja, wrodzone lub nabyte postacie zespołów nadnerczowo – płciowych, ciąża. Spadek stężenia: zaburzenia owulacji (niewydolność ciałka żółtego, cykle bezowulacyjne), pierwotny i wtórny hipogonadyzm (przewlekły brak owulacji).

Prolaktyna

Prolaktyna  jest hormonem syntetyzowanym w komórkach przedniego płata przysadki mózgowej. Wydzielana jest pulsacyjnie w ciągu doby, najwyższe stężenie osiąga w godzinach nocnych. Podwyższone stężenie PRL obserwuje się  także w czasie dużego wysiłku fizycznego, podczas ciąży i w okresie poporodowym. Fizjologicznie jej działanie polega na inicjacji i podtrzymaniu laktacji w okresie poporodowym oraz regulacji funkcji gruczołów rozrodczych u obu płci. Oznaczanie stężenia prolaktyny we krwi wykonywane jest w diagnostyce niepłodności u kobiet i mężczyzn oraz w diagnostyce zaburzeń miesiączkowania u kobiet. Wzrost stężenia PRL występuje w guzach przysadki mózgowej, w pierwotnej niedoczynności tarczycy, w przewlekłej chorobie nerek, po niektórych lekach. Obniżenie stężenia PRL obserwuje się w niedoczynność przysadki.

Testosteron

Testosteron jest hormonem produkowanym u mężczyzn niemal wyłącznie przez komórki Leydiga w jądrach. Testosteron odpowiada za rozwój drugorzędnych cech płciowych u mężczyzn i podtrzymanie czynność prostaty oraz pęcherzyków nasiennych. U kobiet niewielkie ilości testosteronu wytwarzane są nadnerczach i jajnikach i w warunkach fizjologicznych jego rola jest niewielka. Wskazaniem do oznaczenia tego hormonu u kobiet są objawy wirylizacji (wtórne wytworzenie męskich cech płciowych u kobiet), hirsutyzm (nadmierne owłosienie typu męskiego), zespół wielotorbielowatości jajników (PCO), a także przewlekły brak owulacji.

SHBG

Globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG) jest białkiem transportującym dla testosteronu i estradiolu. Jest wytwarzana jest głównie przez wątrobę. Obniżony poziom SHBG często można zaobserwować w przypadkach niedoczynności tarczycy, zespole jajników policystycznych, otyłości, w przypadku hirsutyzmu lub łysienia typu męskiego u kobiet.

Wskazaniem do wykonania badania jest u mężczyzn obniżone libido, zaburzenie erekcji i niepłodność. U kobiet zespół policystycznych jajników, zaburzenia miesiączkowania, trądzik, niepłodność związane z nadmierną produkcją testosteronu. Badanie należy także wykonać u pacjentów z otyłością, chorobami tarczycy, marskością wątroby.

TSH – tyreotropina

TSH produkowany jest w komórkach przedniego płata przysadki móżgowej. TSH reguluje wytwarzanie  hormonów tarczycy a jego stężenie odzwierciedla aktualny stan metaboliczny tarczycy. U osób z prawidłową czynnością przysadki mózgowej podwyższenie stężenia TSH oznacza niedobór obwodowych hormonów tarczycy, natomiast obniżenie TSH świadczy o ich nadmiarze. TSH może być obniżone także w I trymestrze ciąży. Badanie ma duże znaczenie w diagnozowaniu chorób tarczycy oraz w monitorowaniu ich leczenia.