Czynnik reumatoidalny jest to przeciwciało przeciwglobulinowe skierowane przeciw epitopom immunoglobulin G ludzkich i zwierzęcych. Najczęściej, bo w 80% występuje klasyczny czynnik RF (IgM) wykryty w 1949 roku przez Waalera i Rosego. Poza tym czynniki reumatoidalne mogą należeć do immunoglobulin klasy G lub A, rzadziej D lub E.
RF IgG badanie
Czynnik reumatoidalny jest głównym serologicznym markerem w diagnostyce reumatoidalnego zapalenie stawów rzs (85%) oraz u chorych na inne choroby tkanki łącznej (zespół Sjögrena, toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa, mieszana choroba tkanki łącznej i inne). W niskich mianach jest wykrywany także u około 3-5% osób zdrowych szczególnie po 60 r.ż.
W rzs obok stymulacji układu immunologicznego i tworzenia kompleksów immunologicznych RF bierze udział w aktywacji dopełniacza. RF w połączeniu z kompleksami immunologicznymi nasila procesy zapalne prowadząc do niszczenia chrząstki i destrukcji stawu, a także do rozwoju pozastawowej postaci rzs (zmiany w układzie krążenia, oddechowym, narządzie wzroku, w nerkach, guzki reumatoidalne). Seropozytywną postać rzs cechuje zazwyczaj ostrzejszy przebieg choroby.
Badanie RF
Obecność RF IgG może wiązać się z występowaniem w rzs zapalenia naczyń, natomiast IgA uważany jest za marker postaci nadżerkowej i nasilonych zmian erozyjnych kości. Oznaczanie RF w innych klasach immunoglobulin niż IgM ma znaczenie tylko pomocnicze. Poziom czynnika reumatoidalnego ulega także zmianom w zależności od aktywnego procesu chorobowego, co jest przydatne w monitorowaniu przebiegu choroby i skuteczności leczenia.
RF oznacza się rutynowo za pomocą klasycznych odczynów Waalera-Rosego i lateksowego (wynik jakościowy) lub metodami immunoturbidymetrii, nefelometrii lub ELISA (wynik ilościowy). Czynnik reumatoidalny można oznaczać w surowicy, a także w płynie stawowym i płynach wysiękowych.
Dostępne badania:
- Czynnik reumatoidalny (ilościowo),
- Czynnik reumatodialny IgM,
- Czynnik reumatoidalny IgG,
- Czynnik reumatoidalny IgA,
- Odczyn Waaler-Rose’go.