Posiew kału w kierunku Campylobacter

Posiew kału w kierunku Campylobacter

Campylobacter jejuni to bakteria gram ujemne, którą uważa się za główny czynnik etiologiczny biegunek człowieka na całym świecie. Wywołuje zapalenie żołądka i jelit oraz sepsę określane łącznie jako kampylobakterioza.

Zakażenia tymi drobnoustrojami spowodowane są głównie spożyciem skażonych bakteriami produktów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego, przede wszystkim nieodpowiednio przygotowanego mięsa drobiowego lub niepasteryzowanego mleka. Znane są także przypadki zakażenia ludzi w następstwie bezpośredniego kontaktu ze zwierzętami domowymi lub hodowlanymi. Najwięcej infekcji obserwuje się wśród dzieci do 6 lat i dorosłych w wieku 25 – 30 lat. Często związane są z podróżami, są zaliczane do tzw. biegunek podróżnych.

Objawy kliniczne w zapaleniu jelit wywołanym przez Campylobacter jejuni nie różnią się znacząco od dolegliwości powodowanych przez inne czynniki etiologiczne ostrych biegunek, takich jak Salmonella i Shigella. Średni okres inkubacji infekcji to 3-4 dni, objawy utrzymują się do tygodnia. Bakteria lokalizuje się głównie w jelicie czczym, krętym, a następnie w okrężnicy i odbytnicy, powodując ich obrzęk, owrzodzenie, krwawienie. Na ogół zakażenie ustępuje samoistnie, w przypadku dobrego uzupełniania strat wodno-elektrolitowych w jego trakcie. Leczenie może okazać się wymagane w przypadku podejrzenia nosicielstwa (bezobjawowego wydalania Campylobacter z kałem).

Campylobacter u niemowląt lub osób starszych, z chorobami wątroby (marskość alkoholowa), nowotworami złośliwymi, cukrzycą, osłabioną odpornością (AIDS) może jednak powodować infekcje powikłane (związane z zapaleniami innych części układu pokarmowego – pęcherzyka żółciowego, trzustki, wątroby, otrzewnej, wrzodami jelita krętego) lub rozsiane (pozajelitowe – zapalenie mięśnia sercowego, osierdzia, kłębuszków nerkowych, naczyń). W przypadku wywołania sepsy u osób z grup ryzyka, konieczne jest podanie antybiotyku. U dzieci, wyjątkowo mogą wystąpić powikłania oponowe i encefalopatie (choroby mózgu)

Ponadto, to również infekcjom tą bakterią, przypisuje się rozwój późnych chorób autoimmunizacyjnych, wywołanych podobieństwem między cząsteczkami własnego organizmu a tymi na powierzchni patogenu. Powikłaniami, które mogą wystąpić na kilka tygodni po zakażeniu są: reaktywne zapalenie stawów (schorzenie reumatologiczne) i zespół Guillana-Barrégo (neurologiczne).

Kiedy wykonać posiew kału w kierunku Campylobacter?

Badanie jest zlecane w celu diagnostyki zakażeń przewodu pokarmowego przebiegających z biegunką (a szczególnie tą wywołaną podróżami w rejony endemiczne), w celu wykluczenia lub potwierdzenia bakterii Campylobacter jako jego przyczyny. Poza posiewem, kał można zbadać również na obecność antygenów (cząsteczek powierzchniowych) tej bakterii.

Test należy uzupełnić metodami serologicznymi – badaniem poziomu przeciwciał skierowanych przeciwko bakterii we krwi. Okazuje się to pomocne szczególnie w przypadku wykrywania przebytego zakażenia, oraz stwierdzania, czy to ono było przyczyną rozwoju powikłań (reaktywnego zapalenia stawów, zespołu Guillana-Barrégo).

Kto powinien wykonać posiew kału w kierunku Campylobacter?

Wszystkie osoby z objawami ostrego zakażenia układu pokarmowego (zapalenia żołądka i/lub jelit):

• osłabienie, bóle mięśni i stawów,
• senność, zawroty głowy,
• biegunka, czasem krwawa,
• nudności, wymioty
• gorączka,
• wzdęcia, bóle brzucha

Ponadto pacjenci, w przypadku podejrzenia powikłań po infekcji Campylobacter, takich jak:

• reaktywne zapalenie stawów, objawiające się bolesnością i obrzękiem jednego lub kilku stawów, ale również problemami z oddawaniem moczu, grudkowatą wysypką, aftami w jamieustnej, zapaleniem naczyniówki lub spojówki oka
• zespół Guillana-Barrego, manifestujący się drętwieniem i mrowieniem kończyn, osłabieniem i bólami mięśniowymi, które postępując, prowadzić mogą do niedowładów, paraliżów, a nawet niewydolności oddechowej

Posiew kału w kierunku Campylobacter

• Posiew ujemny (-)

Nie wyhodowano bakterii; w przypadku utrzymywania się objawów mogących sugerować zakażenie Campylobacter, badanie można powtórzyć, gdyż patogen ten rośnie na pożywce jedynie przy zapewnieniu mu szczególnych, wymagających warunków takich jak wysoka temperatura.

• Posiew dodatni (+)

Wyhodowano bakterię; jeśli objawy kliniczne odpowiadają tym wywoływanym przez kampylobakteriozę, można przypuszczać że to Campylobacter jest ich przyczyną. Definitywną diagnozę można jednak postawić jedynie razem z diagnozą laboratoryjną – podwyższonym poziomem przeciwciał, które w różnych klasach mogą dodatkowo pomóc zróżnicować niedawną lub trwającą infekcję (nawet jeśli posiewy kału są ujemne).