TIBC (całkowita zdolność wiązania żelaza) to wskaźnik najczęściej stosowany do diagnozowania i oceny różnych rodzajów niedokrwistości, najczęściej niedokrwistości spowodowanej niedoborem żelaza.
Całkowita ilość żelaza w ludzkim ciele wynosi 3-3,5 g. Z tego 2,5 g znajduje się w czerwonych krwinkach i ich prekursorach. Żelazo jest ważnym składnikiem hemoglobiny. Wiele enzymów i koenzymów potrzebuje go do działania.
Po spożyciu żelazo jest wchłaniane przez nabłonek jelitowy do jelita i tymczasowo przechowywane w enterocytach (komórkach jelita) w postaci ferrytyny. W zależności od potrzeb organizmu jest wydzielane do krwi, gdzie jest transportowane przez białko transferynę. Transferyna jest wytwarzana przez wątrobę i reguluje wchłanianie żelaza do krwi. Każda cząsteczka tego białka ma dwa miejsca wiązania ferrytyny. W normalnych warunkach tylko 1/3 z tych miejsc jest wysycona żelazem. Pozostałe 2/3 stanowią rezerwę. Dodatkowa ilość żelaza, która może wiązać się z tymi wolnymi miejscami w transferynie, nazywa się wolną zdolnością wiązania żelaza.
Suma wolnej zdolności wiązania żelaza w transferynie i stężenie żelaza w surowicy krwi, odzwierciedla wartość wskaźnika TIBC (całkowitej zdolności wiązania żelaza).
TIBC to najpewniejszy marker wskazujący ilość wolnej transferyny, która nadal może związać żelazo z krwi.
TIBC badanie
TIBC (wraz ze stężeniem ferrytyny) są badane w celu:
- zróżnicowania różnych rodzajów niedokrwistości, zwłaszcza mikrosomalnej i hipochromicznej;
- oceny niedokrwistości z niedoboru żelaza, talasemii, niedokrwistości sideroblastycznej;
- diagnozy przeciążenia żelazem i hemochromatozy.
Kiedy należy wykonać badanie TIBC?
Badanie TIBC jest zalecane w przypadku występowania typowych objawów niedokrwistości:
- szybka męczliwość;
- wysokie tętno, szczególnie podczas aktywności fizycznej;
- duszność i ból głowy, szczególnie podczas aktywności fizycznej;
- trudności z koncentracją;
- zawroty głowy;
- blada skóra;
- skurcze mięśni, mrowienie kończyn;
- bezsenność.
Pojawienie się objawów przeciążenia żelazem jest również wskazaniem do badania:
- bóle stawów;
- zmęczenie, słabość;
- utrata masy ciała;
- bóle brzucha.
Przygotowanie przed badaniem
- Próbkę krwi należy pobrać rano na czczo.
Materiał
- krew żylna
Metoda
- Oznaczanie Fe związanego z białkiem metodą ferrozyny.
TIBC norma (wartości referencyjne)
- Norma: 250-400 µg/ dl
Interpretacja wyników
TIBC jest zwiększone w niedoborze żelaza, a zmniejszone w hemochromatozie, niedoczynności tarczycy, przy kortykosteroidach. Ponieważ transferyna jest wytwarzana przez wątrobę, niski poziom TIBC może również wskazywać na zaawansowaną chorobę wątroby.
Procentowe wysycenie transferyny (100 x żelazo w surowicy / TIBC) jest na ogół normalne lub zmniejszone u osób z niedoborem żelaza, kobiet w ciąży lub kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne.
W dziedzicznej hemochromatozie stężenie żelaza w surowicy przekracza 150 μg / dl, a procent wysycenia transferryny wynosi ponad 60%. W warunkach przeciążenia żelazem, jej procentowe wysycenie może osiągnąć ponad 90%.
U osób z przewlekłymi procesami zapalnymi, hemochromatozą lub nowotworem, stężenie ferrytyny może być badane zamiast TIBC i jej poziom jest zwiększony.