Profil hormonalny
Profil hormonalny to pakiet badań krwi, które pozwolą ocenić, czy poziom hormonów płciowych w organizmie jest prawidłowy oraz wykryć ewentualne zaburzenia endokrynologiczne. Największe zastosowanie znajduje w diagnostyce przyczyn niepłodności.
Prawidłowe funkcjonowanie gruczołów wydzielających hormony w organizmie człowieka jest niezbędne, by zachować zdrowie zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej. Niewielkie zmiany w stężeniu hormonów mają ogromny wpływ na procesy metaboliczne i pracę różnych narządów, gdyż wiele z nich wpływa na siebie wzajemnie.
W przypadku układu rozrodczego, to podwzgórze i przysadka w mózgu wydzielają hormony (FSH, LH) pobudzające jądra i jajniki do działania. Następnie to one wydzielają właściwe hormony płciowe (androgeny, estrogeny), które warunkują rozwój cech męskich lub kobiecych oraz prawidłową syntezę plemników i komórek jajowych. Wyróżniamy dwa rodzaje zaburzeń tych procesów:
- w przypadku, gdy podwzgórze lub przysadka nie funkcjonują prawidłowo, stężenia LH i FSH są niskie – pomimo sprawności narządów rozrodczych, nie są one pobudzane do pracy,
- zaś gdy to struktura lub funkcja gonad są zaburzone, a podwzgórze i przysadka pracują prawidłowo, nieskutecznie wydzielają one większe stężenia FSH i LH, by pobudzić niewydolne narządy do pracy.
Szczególnie u kobiet, z uwagi na obecność cyklu menstruacyjnego i innych przystosowań do zachodzenia w ciążę, do zakłóceń gospodarki hormonalnej dochodzi łatwiej. Dlatego, jeśli pojawiają się jakiekolwiek niepokojące zmiany w funkcjonowaniu narządów rozrodczych, a planuje się w przyszłości mieć dzieci, badania należy wykonać niezwłocznie.
Kiedy należy wykonać profil hormonalny?
Badania zawarte w ramach profilu to oceny stężeń hormonów wydzielanych przez przedni płat przysadki mózgowej, wpływających na aktywność narządów rozrodczych, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
- hormon LH – u kobiet stymuluje produkcję estrogenów (żeńskich hormonów płciowych), wpływa na dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych, w tym pęcherzyka dominującego (który ulegnie uwolnieniu do jamy macicy, czyli owulacji), pobudza jajeczkowanie, rozwój ciałka żółtego, produkcję progesteronu.
- hormon FSH – u kobiet pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych, stymuluje syntezę estrogenów oraz zwiększa ilość receptorów dla LH. U mężczyzn stymuluje produkcję testosteronu przez kanalików nasiennych, czyli pośrednio wpływa na proces dojrzewania plemników, wchodzących w skład nasienia.
Głównymi wskazaniami do diagnostyki w kierunku zaburzeń gospodarki hormonalnej są:
- podejrzenie chorób podwzgórza, przysadki (uszkodzeń w wyniku urazów, zabiegów chirurgicznych, rozwoju gruczolaków wydzielających hormony)
- diagnostyka i monitorowanie leczenia pierwotnej niewydolności jąder lub jajników (które manifestują się głównie zaburzeniami dojrzewania i rozwoju, okresu pokwitania)
- ocena stanu menopauzy, przedwczesnego wygasania czynności jajników u kobiet,
- ocena rezerwy jajnikowej u kobiet (FSH)
- diagnostyka po wykryciu małej ilości plemników w nasieniu u mężczyzn (FSH)
- monitorowanie momentu owulacji u kobiet, szczególnie po leczeniu stymulującym (LH)
- diagnostyka i monitorowanie leczenia zespołu policystycznych jajników u kobiet, zespołu niewrażliwości na androgeny u mężczyzn (LH)
- podejrzenie guzów jajników/jąder wydzielających hormony.
Profil hormonalny cena
Kto powinien wykonać profil hormonalny?
Badania powinna wykonać każda kobieta w celu profilaktycznej kontroli stanu gospodarki hormonalnej, szczególnie w okresie planowania ciąży, by wykluczyć obecność zaburzeń, mogących mieć negatywny wpływ na przebiegu cyklu miesięcznego i płodność.
Ponadto, każda kobieta lub mężczyzna obserwujący u siebie różnorodne objawy towarzyszące zaburzeniom gospodarki hormonalnej. Do diagnostyki u kobiet powinny skłonić następujące symptomy:
- zaburzenia miesiączkowania,
- przedwczesne lub opóźnione dojrzewanie płciowe,
- nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych poza miesiączką,
- długotrwałe bezskuteczne starania o zajście w ciążę,
- pojawienie się nadmiernego owłosienia na skórze, w szczególności w miejscach typowych dla mężczyzn,
- zmiany pigmentacji skóry,
- wahania masy ciała, szczególnie jej nieuzasadniony wzrost,
- wahania nastroju, drażliwość, nerwowość, stany depresyjne czy lękowe,
- spadek libido,
- przedwcześnie występujące objawy menopauzy: uderzenia gorąca, płaczliwość, nawracające zakażenia dróg moczowych, zmniejszenie elastyczności skóry,
- częste złamania kości, bóle stawów i kręgosłupa.
U mężczyzn nie wolno lekceważyć objawów takich jak:
- przedwczesne lub opóźnione dojrzewanie płciowe,
- brak zarostu, mutacji, owłosienia miejsc intymnych,
- niedorozwój okolicy zewnętrznych narządów płciowych, brak jąder w mosznie,
- powiększenie piersi,
- spadek masy mięśniowej,
- wzrost masy ciała, odkładanie tkanki tłuszczowej w okolicach bioder,
- wahania nastroju, drażliwość, nerwowość, stany depresyjne czy lękowe,
- spadek libido, impotencja,
- asymetria, jednostronne powiększenie moszny.