Dna moczanowa: objawy, przyczyny, jak leczyć?

Dna moczanowa, inaczej określana jako choroba królów czy podagra, to rodzaj zapalenia stawów, powodowany odkładaniem się kryształków kwasu moczowego w organizmie. Schorzenie to jest ściśle powiązane ze stylem życia, a zwłaszcza z dietą, dlatego najważniejszym elementem leczenia jest zmiana nawyków żywieniowych. Jakie objawy daje dna moczanowa? W jaki sposób się ją diagnozuje i czy można ją całkowicie wyleczyć?

Czym jest dna moczanowa? Przyczyny choroby

Dna moczanowa to specyficzny rodzaj zapalenia stawów, którego objawy pojawiają się napadowo (mowa wówczas o ostrej odmianie dny). Za rozwój schorzenia odpowiada bezpośrednio zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi, który wytrąca się do postaci kryształków – a te z kolei odkładają się w strukturach stawów, powodując ból i inne symptomy.

Zwiększenie stężenia kwasu moczowego we krwi może nastąpić na skutek nadprodukcji tej substancji, jak i w wyniku upośledzenia procesu odprowadzania go z organizmu (a kwas moczowy wydalany jest wraz z moczem). Niemniej, taki stan określa się mianem hiperurykemii. Na jego wystąpienie – a tym samym na zwiększenie ryzyka rozwoju dny moczanowej u pacjenta – wpływają:

dieta i styl życia (które de facto powiązane są z opisanym poniżej zespołem metabolicznym). Chodzi tu przede wszystkim o spożywanie produktów bogatych w puryny (substancje niezbędne do wytwarzania kwasu moczowego) w dużych ilościach, picie alkoholu, spożywanie produktów bogatych w cukier, odwodnienie organizmu;
obecność u danej osoby tak zwanego zespołu metabolicznego (czyli połączenia cukrzycy lub insulinooporności, otyłości, nadciśnienia oraz zwiększonego poziomu lipidów we krwi) i inne choroby – w tym niewydolność nerek;
czynniki genetyczne – obejmujące nieprawidłowe funkcjonowanie enzymów koniecznych do rozkładu wspomnianych powyżej puryn;
przyjmowanie niektórych leków – w tym leków immunosupresyjnych (osłabiających funkcjonowanie układu odpornościowego), leków moczopędnych, kwasu acetylosalicylowego (aspiryny) i innych.

Warto tutaj dodać, że ryzyko zapadnięcia na dnę moczanową wrasta, gdy pacjentem jest mężczyzna (chorują oni znaczenie częściej niż kobiety) oraz przy znacznym odwodnieniu organizmu i po urazach, zabiegach i operacjach.

Leczenie dny moczanowej – zmiana stylu życia i farmakoterapia

Leczenie dny moczanowej musi uwzględniać zarówno łagodzenie ataków bólowych, jak i terapię ukierunkowaną na obniżenie poziomu kwasu moczowego we krwi na stałe. Wśród metod leczenia choroby królów można wyróżnić:

w przypadku ataku bólowego – schładzanie obrzękniętego stawu oraz stosowanie środków przeciwbólowych – niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) czy kolchicyny (która jednak jest ordynowana coraz rzadziej z uwagi na dużą liczbę skutków ubocznych, interakcje z innymi lekami oraz działania niepożądane). W niektórych przypadkach podaje się pacjentowi przeciwzapalne glikokortykosteroidy bezpośrednio do stawu (za pomocą iniekcji – podczas tego zabiegu można również pobrać próbkę płynu stawowego do badań na obecność kryształków kwasu moczowego);
pomiędzy atakami – podawanie leków mających na celu obniżenie poziomu kwasu moczowego we krwi (jeśli taki stan został u pacjenta zdiagnozowany);
ogólnie – zmianę stylu życia, uwzględniającą zmiany diety (ograniczenie spożywania alkoholu, produktów zawierających dużą ilość puryn – mięso, owoce morza), redukcję masy ciała (jeśli pacjent cierpi na otyłość), uregulowanie poziomu ciśnienia krwi oraz glukozy i lipidów (między innymi w przebiegu nadciśnienia oraz cukrzycy), a także odpowiedne nawodnienie organizmu i zadbanie o codzienną dawkę aktywności fizycznej.

Właściwe prowadzone leczenie, wraz ze zmianą stylu życia, może doprowadzić do zatrzymania postępu zmian w stawach oraz do zmniejszenia częstotliwości, a w końcu – do wyeliminowania ataków dny moczanowej.

Źródła:

Zimmermann-Górska, G. Goncerz, Dna moczanowa [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej, dostęp online, aktualizacja hasła: 10.03.2023
Z. Guła, dr med. M. Korkosz, Dna Moczanowa [w:] Medycyna Praktyczna, 20.03.2017