Artykuł autorstwa:
Mgr Oliwia Kołodziej
Witamina C, czyli kwas askorbinowy to organiczny związek chemiczny z grupy nienasyconych alkoholi polihydroksylowych. Jest ona niezbędna do funkcjonowania żywych organizmów, odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ogólnego stanu zdrowia. Witamina C pomaga wzmocnić układ odpornościowy, wspomaga produkcję kolagenu i gojenie się ran oraz działa jako przeciwutleniacz, chroniąc komórki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. W przeciwieństwie do zwierząt, ludzie nie są w stanie samodzielnie syntetyzować witaminy C. Dlatego, aby zachować dobry stan zdrowia, należy dostarczać ją w wystarczającej ilości z pożywieniem lub w postaci suplementów.
Witamina C odgrywa wiele kluczowych funkcji w organizmie człowieka. Jest niezbędna do:
Organizm człowieka nie magazynuje witaminy C, dlatego nie należy martwić się jej przedawkowaniem. Jest ona rozpuszczalna w wodzie, co oznacza, iż jej nadmiar wydalany jest z moczem. Ważne jest jednak, aby nie przekraczać bezpiecznego limitu 2000 mg (2g) dziennie, aby uniknąć objawów niepożądanych, tj: nudności, wymiotów, biegunki i innych dolegliwości żołądkowych.
Sygnałami, które mogą świadczyć o zbyt małej ilości witaminy C w organizmie człowieka są: obrzęki stawów, spowolnione i utrudnione gojenie się ran, nieprawidłowe zrastanie się kości przy złamaniach, spadek odporności.
Niedobór witaminy C jest stosunkowo rzadki i pojawia się głównie u niedożywionych dorosłych – może prowadzić do osłabienia, anemii, pojawiania się siniaków, a nawet szkorbutu prowadzącego do owrzodzenia dziąseł i wypadania zębów.
Producenci suplementów diety zaczęli stosować podział witaminy C na prawo- i lewoskrętną. Właściwości lewoskrętnej witaminy C zostały uznane jako bardziej skuteczne. Podział ten nie odzwierciedla jednak faktycznej budowy cząsteczek kwasu askorbinowego. Nazwa ta prawdopodobnie miała związek z literą „L” dodawaną do nazwy kwasu L-askorbinowego. Oznaczenie to jednak nawiązuje w tym przypadku do konfiguracji cząsteczek węgla w budowie witaminy, a nie jej skręcalności płaszczyzny światła spolaryzowanego. Istnieje co prawda kwas D-askorbinowy o budowie lewoskrętnej, ale nie wykazuje on właściwości witaminy C, zatem nie mógł być tym, co w farmacji zwykło się nazywać witaminą lewoskrętną.
Grupa | Wiek | Zalecane dzienne spożycie (mg/dobę) |
---|---|---|
Dzieci | 1-3 lata | 40 |
4-9 lat | 50 | |
Chłopcy | 10-12 lat | 50 |
13-18 lat | 75 | |
Dziewczęta | 10-12 lat | 50 |
13-18 lat | 65 | |
Dorośli mężczyźni (>19. roku życia) | 90 | |
Dorosłe kobiety (>19. roku życia) | 75 | |
Kobiety w ciąży | <19 lat | 80 |
>19 lat | 85 | |
Kobiety karmiące piersią | <19 lat | 115 |
>19 lat | 120 |
Badanie stężenia witaminy C w organizmie służy do diagnostyki niedoborów kwasu askorbinowego oraz jest przydatne w monitorowaniu podczas jej suplementacji. Badanie wykonywane jest z surowicy, pacjent powinien być na czczo ( co najmniej 8 godzin).
Witamina C, niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, na szczęście jest łatwo dostępna w wielu produktach spożywczych. Najbogatszym źródłem tej witaminy są owoce – prym wiodą owoce dzikiej róży (250-800 mg/100 g!), czarne porzeczki (150-300 mg/100 g), truskawki (46-90 mg/100 g), kiwi (84 mg/100 g) i owoce cytrusowe (30-70 mg/100 g). Nie zapominajmy o warzywach – natka pietruszki (269 mg/100 g!), papryka (125-200 mg/100 g), brukselka (65-145 mg/100 g), kalarepa (70-100 mg/100 g), brokuły (65-150 mg/100 g) i kapusta (35-70 mg/100 g) to prawdziwe bomby witaminowe!
Warto wspomnieć o rokitniku (450-650 mg/100 g!), aceroli (1400-2500 mg/100 g!) i jarmużu (120 mg/100 g) – rzadziej spotykanych, ale bogatych w witaminę C produktach. Pamiętajmy, że witamina C jest wrażliwa na temperaturę i światło, dlatego warto spożywać produkty bogate w tę witaminę na surowo lub lekko podgotowane.
Oprócz naturalnych źródeł witaminy C, dostępne są również suplementy diety. Warto jednak skonsultować ich stosowanie z lekarzem lub dietetykiem, aby dobrać odpowiednią dawkę i formę preparatu.
Witamina C jest szeroko dostępna w różnorodnych produktach spożywczych. Wybierając bogatą w tę witaminę dietę, możemy zapewnić prawidłowe funkcjonowanie organizmu i wzmocnić odporność.
Źródła:
Synevo jest jednym z wiodących dostawców usług diagnostyki laboratoryjnej w Polsce, oferującym ponad 2 tysiące rutynowych i zaawansowanych badań.
2024 © Synevo. Wszystkie prawa zastrzeżone.