Artykuł autorstwa:
Daria Pawliczak
Pasożyty stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia dzieci, szczególnie tych młodszych, które jeszcze nie przyswoiły sobie zasad higieny osobistej i spędzają czas w miejscach zbiorowego przebywania, takich jak żłobki czy przedszkola. Zastanawiasz się, czy Twoje dziecko może mieć robaki? Niepokojące objawy, takie jak świąd odbytu, bóle brzucha czy problemy z apetytem, mogą być sygnałem zakażenia pasożytami. Poznaj objawy ich infekcji oraz metody diagnostyczne, aby lepiej zrozumieć, jak zapobiegać i leczyć tego typu schorzenia u dzieci.
Choroby wywoływane przez pasożyty występują u dzieci bardzo często. Szczególnie wśród dzieci młodszych, które nie mają jeszcze dobrze utrwalonych nawyków higienicznych oraz przebywają w zbiorowiskach, np. żłobkach, przedszkolach, domach dziecka. Spośród wszystkich pasożytów powodujących zarażenia u dzieci najwięcej znajduje niszę w przewodzie pokarmowym. Najczęściej występujące pasożyty to owsik ludzki (Enterobius vermicularis), Włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura), glista ludzka (Ascaris lumbricoides), ogoniastek jelitowy (Giardia intestinalis). Inwazje pasożytnicze w momencie wzrostu młodego człowieka mogą mu przysporzyć wielu kłopotów związanych z prawidłowym rozwojem fizycznym ale również psychicznym.
Owsik ludzki to kosmopolityczny pasożyt jelita grubego swoisty tylko dla człowieka. Zapłodniona samica wędruje w nocy do okolicy odbytu, gdzie składa jaja. Do zarażenia dochodzi poprzez transfer jaj zawierających inwazyjną larwę drogą usta-ręce, które mogą być zanieczyszczone w wyniku drapania okolicy odbytu lub kontaktu z zanieczyszczoną odzieżą lub pościelą. Do transferu dochodzi również przez jamę nosową z kurzem zawieszonym w powietrzu. Dominującym objawem owsicy jest nocny i poranny świąd odbytu o różnym stopniu nasilenia. W wyniku drapania dochodzi do uszkodzeń mechanicznych błony śluzowej odbytu oraz wtórnych zakażeń bakteryjnych. Utrzymująca się długo w jelicie grubym owsica powoduje zapalenie błony śluzowej. Towarzyszą temu bóle brzucha, nudności, utrata łaknienia i wymioty. U dzieci owsica może prowadzić do zaburzeń nerwicowych, rozdrażnienia, niepokoju, zaburzeń snu, problemów z koncentracją i nauką, obgryzania paznokci. Inwazja może przyczynić się do zapalenia wyrostka robaczkowego. Identyfikacja jaj Enterobius vermicularis odbywa się poprzez badanie mikroskopowe wymazu z okolicy okołoodbytowej. Materiał do badania należy pobrać za pomocą samoprzylepnej taśmy celofanowej naklejanej na skórę w okolicy odbytu bezpośrednio po nocnym spoczynku, a następnie nakleja się ją bezpośrednio na szkiełko podstawowe i przekazuje do laboratorium. Wymaz należy powtarzać 3 razy co 2dni. Niekiedy można zaobserwować dorosłe samice (nicienie długości 2–13 mm) w okolicy odbytu lub na powierzchni stolca. Badanie stolca nie ma zastosowania w diagnostyce owsicy (jaja nie są wydalane z kałem).
Nicień Trichuris trichiura to drugi pod względem częstości występowania pasożyt w populacji Polski . Do zakażenia u dzieci dochodzi najczęściej poprzez spożycie brudnych warzyw i owoców zanieczyszczonych inwazyjnymi jajami włosogłówki. Jaja w chwili wydalenia z kałem nie są inwazyjne, dlatego nie jest możliwa bezpośrednia transmisja zarażenia z człowieka na człowieka. Źródłem zakażenia jest skażona odchodami gleba. Włosogłówka bytuje w błonie śluzowej okrężnicy i jelita ślepego. Skąpe inwazje przebiegają bezobjawowo. Jednak intensywne inwazje powodują silne bóle brzucha, uporczywe biegunki oraz nudności. Przewlekłe zakażenie prowadzi do niedokrwistości, utraty łaknienia, wysypek skórnych i objawów alergicznych, a także do spowolnienia rozwoju fizycznego u dziecka. Diagnostyka opiera się na identyfikacji w kale jaj włosogłówki. Kał należy pobrać przed rozpoczęciem leczenia do czystych, suchych jednorazowych pojemników. W przypadku niemowląt i małych dzieci można użyć kału z pieluszki. Należy pobrać materiał szpatułką i przenieść do pojemnika. Kał nie może być zanieczyszczony moczem, wodą z muszli klozetowej lub glebą. Ze względu na możliwość fermentacji pojemnik z kałem może być wypełniony maksymalnie do 2/3 objętości – optymalnie ok.5 ml. Zaleca się 3 krotne pobranie i badanie kału w odstępach 2-3 dniowych.
Kolejnym popularnym nicieniem jest glista ludzka – Ascaris Lumbricoides Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną poprzez spożycie pokarmów zanieczyszczonych glebą. Migracja larw (jelita- układ krwionośny lub chłonny- żyła wrotna- wątroba-serce-płuca) przyczynia się do uszkodzeń mechanicznych w ciele człowieka. Glista ludzka wydziela alergizujące toksyny (warto wykonać badanie na obecność IgE specyficznych P1 przeciw Ascaris lumbricoides). Główne objawy zakażenia to bóle brzucha, nudności, naprzemiennie biegunki i zaparcia, wysypki skórne, obrzęki twarzy i świąd skóry, a także utrata masy ciała. Często wędrówce larw towarzyszy uporczywy kaszel i dolegliwości ze strony układu oddechowego. Diagnostyka opiera się na badaniu mikroskopowym kału na obecność jaj Ascaris lumbricoides oraz pasożyta wydalonego z kałem bądź przez usta. Od zarażenia do wystąpienia objawów płucnych mija 4–16 dni, a do osiągnięcia pełnej dojrzałości i pojawienia się jaj w kale 2–3 miesiące. Badanie parazytologiczne należy wykonać w doświadczonej wyspecjalizowanej pracowni, gdyż często jaja glisty ludzkiej są mylone z pyłkami pochodzenia roślinnego. Diagnostykę można uzupełnić wykonując oznaczenie przeciwciał przeciw gliście ludzkiej w klasie IgG.
Giardia lamblia to pierwotniak występujący w kale w formie trofozoidu i cysty. U zakażonych dzieci stwierdza się zaburzenia trawienia tłuszczu i węglowodanów, co łącznie z niedoborem witamin i utratą białka w czasie biegunek prowadzi do niedożywienia i upośledzenia fizycznego. Inwazyjność jest szczególnie duża u dzieci z niedoborami odporności. Rozpoznanie odbywa się na podstawie wykrycia trofozoidów lub cyst w treści dwunastnicy oraz próbkach kału. Bardzo pomocny w diagnostyce giardiozy jest test ELISA wykrywający obecność antygenu swoistego GSA-65 Giardia intestinalis w kale. Dodatkowo warto oznaczyć przeciwciała przeciw Giardia lamblia w klasie IgM i IgG.
Źródła:
Synevo jest jednym z wiodących dostawców usług diagnostyki laboratoryjnej w Polsce, oferującym ponad 2 tysiące rutynowych i zaawansowanych badań.
2024 © Synevo. Wszystkie prawa zastrzeżone.