Ceny badań w sklepie internetowym są 10% niższe od cen w Punktach Pobrań – KUP ONLINE

Szukaj
Close this search box.
dzieci

Jak sprawdzić czy dziecko ma robaki?

Pasożyty stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia dzieci, szczególnie tych młodszych, które jeszcze nie przyswoiły sobie zasad higieny osobistej i spędzają czas w miejscach zbiorowego przebywania, takich jak żłobki czy przedszkola. Zastanawiasz się, czy Twoje dziecko może mieć robaki? Niepokojące objawy, takie jak świąd odbytu, bóle brzucha czy problemy z apetytem, mogą być sygnałem zakażenia pasożytami. Poznaj objawy ich infekcji oraz metody diagnostyczne, aby lepiej zrozumieć, jak zapobiegać i leczyć tego typu schorzenia u dzieci.

Pasożyty u dzieci – jakie występują najczęściej?

Choroby wywoływane przez pasożyty występują u dzieci bardzo często. Szczególnie wśród dzieci młodszych, które nie mają jeszcze dobrze utrwalonych nawyków higienicznych oraz przebywają w zbiorowiskach, np. żłobkach, przedszkolach, domach dziecka. Spośród wszystkich pasożytów powodujących zarażenia u dzieci najwięcej znajduje niszę w przewodzie pokarmowym. Najczęściej występujące pasożyty to owsik ludzki (Enterobius vermicularis), Włosogłówka ludzka (Trichuris trichiura), glista ludzka (Ascaris lumbricoides), ogoniastek jelitowy (Giardia intestinalis). Inwazje pasożytnicze w momencie wzrostu młodego człowieka mogą mu przysporzyć wielu kłopotów związanych z prawidłowym rozwojem fizycznym ale również psychicznym.

Jakie są objawy zakażenia owsikiem?

Owsik ludzki to kosmopolityczny pasożyt jelita grubego swoisty tylko dla człowieka. Zapłodniona samica wędruje w nocy do okolicy odbytu, gdzie składa jaja. Do zarażenia dochodzi poprzez transfer jaj zawierających inwazyjną larwę drogą usta-ręce, które mogą być zanieczyszczone w wyniku drapania okolicy odbytu lub kontaktu z zanieczyszczoną odzieżą lub pościelą. Do transferu dochodzi również przez jamę nosową z kurzem zawieszonym w powietrzu.  Dominującym objawem owsicy jest nocny i poranny świąd odbytu o różnym stopniu nasilenia. W wyniku drapania dochodzi do uszkodzeń mechanicznych błony śluzowej odbytu oraz wtórnych zakażeń bakteryjnych. Utrzymująca się długo w jelicie grubym owsica powoduje zapalenie błony śluzowej. Towarzyszą temu bóle brzucha, nudności, utrata łaknienia i wymioty. U dzieci owsica może prowadzić do zaburzeń nerwicowych, rozdrażnienia, niepokoju, zaburzeń snu, problemów z koncentracją i nauką, obgryzania paznokci. Inwazja może przyczynić się do zapalenia wyrostka robaczkowego. Identyfikacja jaj Enterobius vermicularis odbywa się poprzez badanie mikroskopowe wymazu z okolicy okołoodbytowej. Materiał do badania należy pobrać za pomocą samoprzylepnej taśmy celofanowej naklejanej na skórę w okolicy odbytu bezpośrednio po nocnym spoczynku, a następnie nakleja się ją bezpośrednio na szkiełko podstawowe i przekazuje do laboratorium. Wymaz należy powtarzać 3 razy co 2dni.  Niekiedy można zaobserwować dorosłe samice (nicienie długości 2–13 mm)  w okolicy odbytu lub na powierzchni stolca. Badanie stolca nie ma zastosowania w diagnostyce owsicy (jaja nie są wydalane z kałem).

Objawy zakażenia nicieniem

Nicień Trichuris trichiura to drugi pod względem częstości występowania pasożyt w populacji Polski . Do zakażenia u dzieci dochodzi najczęściej poprzez spożycie brudnych warzyw i owoców zanieczyszczonych inwazyjnymi jajami włosogłówki. Jaja w chwili wydalenia z kałem nie są inwazyjne, dlatego nie jest możliwa bezpośrednia transmisja zarażenia z człowieka na człowieka. Źródłem zakażenia jest skażona odchodami gleba. Włosogłówka bytuje w błonie śluzowej okrężnicy i jelita ślepego. Skąpe inwazje przebiegają bezobjawowo. Jednak intensywne inwazje powodują silne bóle brzucha, uporczywe biegunki oraz nudności. Przewlekłe zakażenie prowadzi do niedokrwistości, utraty łaknienia, wysypek skórnych i objawów alergicznych, a także do spowolnienia rozwoju fizycznego u dziecka. Diagnostyka opiera się na identyfikacji w kale jaj włosogłówki. Kał należy pobrać przed rozpoczęciem leczenia do czystych, suchych jednorazowych pojemników. W przypadku niemowląt i małych dzieci można użyć kału z pieluszki. Należy pobrać materiał szpatułką i przenieść do pojemnika. Kał nie może być zanieczyszczony moczem, wodą z muszli klozetowej lub glebą. Ze względu na możliwość fermentacji pojemnik z kałem może być wypełniony maksymalnie do 2/3 objętości – optymalnie ok.5 ml. Zaleca się 3 krotne pobranie i badanie kału w odstępach 2-3 dniowych.

Glista ludzka – jakie są objawy zakażenia?

Kolejnym popularnym nicieniem jest glista ludzka – Ascaris Lumbricoides Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną poprzez spożycie pokarmów zanieczyszczonych glebą. Migracja larw (jelita- układ krwionośny lub chłonny- żyła wrotna- wątroba-serce-płuca) przyczynia się do uszkodzeń mechanicznych w ciele człowieka. Glista ludzka wydziela alergizujące toksyny (warto wykonać badanie na obecność IgE specyficznych P1 przeciw Ascaris lumbricoides). Główne objawy zakażenia to bóle brzucha, nudności, naprzemiennie biegunki i zaparcia, wysypki skórne, obrzęki twarzy i świąd skóry, a także utrata masy ciała. Często wędrówce larw towarzyszy uporczywy kaszel i dolegliwości ze strony układu oddechowego. Diagnostyka opiera się na badaniu mikroskopowym kału na obecność jaj Ascaris lumbricoides oraz pasożyta wydalonego z kałem bądź przez usta. Od zarażenia do wystąpienia objawów płucnych mija 4–16 dni, a do osiągnięcia pełnej dojrzałości i pojawienia się jaj w kale 2–3 miesiące. Badanie parazytologiczne należy wykonać w doświadczonej wyspecjalizowanej pracowni, gdyż często jaja glisty ludzkiej są mylone z pyłkami pochodzenia roślinnego. Diagnostykę można uzupełnić wykonując oznaczenie przeciwciał przeciw gliście ludzkiej w klasie IgG.

Giardia lamblia – objawy i diagnostyka

Giardia lamblia to pierwotniak występujący w kale w formie trofozoidu i cysty. U zakażonych dzieci stwierdza się zaburzenia trawienia tłuszczu i węglowodanów, co łącznie z niedoborem witamin i utratą białka w czasie biegunek prowadzi do niedożywienia i upośledzenia fizycznego. Inwazyjność jest szczególnie duża u dzieci z niedoborami odporności. Rozpoznanie odbywa się na podstawie wykrycia trofozoidów lub cyst w treści dwunastnicy oraz próbkach kału. Bardzo pomocny w diagnostyce giardiozy jest test ELISA wykrywający obecność antygenu swoistego GSA-65 Giardia intestinalis w kale. Dodatkowo warto oznaczyć przeciwciała przeciw Giardia lamblia w klasie IgM i IgG.

Źródła:

  1. „Parazytologia i akaroentomologia medyczna”, Antoni Deryło, PWN, Warszawa 2012
  2. „Standardy w zakresie laboratoryjnych czynności w parazytologii medycznej, oceny ich jakości i wartości diagnostycznej oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyników badań”, Przemysław Myjak, Czesław Głowniak, Elżbieta Gołąb, Magdalena Jaborowska-Jarmoluk, Danuta Kosik – Bogacka, Diagnostyka laboratoryjna 2011, volume 47, numer 3, 341-351
  3. Pomorska-Wesołowska Monika. Pasożyty jako czynniki etiologiczne zakażeń szpitalnych. Zakażenia XXI wieku, 2019; 2(2).
  4. Choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego, Weronika Rymer, Agnieszka Wroczyńska, Medycyna praktyczna, 10.08.2023
  5. Trichurioza (włosogłówczyca), Jerzy Stefaniak, Matylda Kłudkowska, Medycyna praktyczna, 10.08.2023
  6. Glistnica, Tomasz Mach, Szymon Nowak, Jerzy Stefaniak, Medycyna praktyczna, 10.08.2023