Łuszczyca skóry głowy: objawy, badania i leczenie łuszczycy

Łuszczyca to choroba autoimmunologiczna, która przyjmuje charakter dermatozy – czyli choroby skóry, atakującej różne miejsca na ciele. Kojarzona jest przede wszystkim z łuszczeniem się skóry w okolicy dołów łokciowych czy podkolanowych, a także dłoni i stóp, natomiast wśród rodzajów łuszczycy wyróżnia się także łuszczycę owłosionej skóry głowy. Jak ją rozpoznać i w jaki sposób odróżnić ją od łupieżu, łojotokowego zapalenia skóry głowy lub grzybicy tego obszaru? Na czym polega leczenie łuszczycy na głowie?

Łuszczyca skóry głowy – objawy. Jak odróżnić ją od łupieżu?

Objawy pojawiające się w przebiegu łuszczycy skóry głowy są dość charakterystyczne i obejmują:

zaczerwienienie skóry – o charakterze globalnym lub też w formie plam (co istotne, granice zaczerwienienia przesuwają się czasem poza linię włosów – podrażnienie jest wówczas widoczne w górnej części czoła, na karku czy za uszami);
obecność na skórze głowy obszarów ze złuszczającym się naskórkiem o srebrzystym odcieniu – jest to tak zwana „łuska” łuszczycowa;
świąd, a niekiedy nawet ból skóry głowy;
wzmożone wypadanie włosów, przybierające w niektórych przypadkach intensywną postać łysienia.

Co istotne, zmiany na skórze głowy mogą (ale nie muszą) pojawić się najpierw, ale również później w przebiegu łuszczycy – po zmianach na ciele i kończynach. Charakterystyczną cechą zarówno łuszczycy skóry głowy, jak i innych jej rodzajów jest to, że objawy ulegają zaostrzeniu pod wpływem kilku czynników, a w tym wzmożonego i przewlekłego stresu, infekcji, stosowania używek czy zaburzeń hormonalnych.

Jak diagnozuje się łuszczycę skóry głowy?

Mimo, iż symptomy łuszczycy owłosionej skóry głowy są wyraźne i dobrze znane dermatologom, to mogą przypominać również inne schorzenia – w tym łupież, łojotokowe zapalenie skóry głowy czy też grzybicę. To sprawia, że dla postawienia pewnego rozpoznania, u pacjenta wdraża się diagnostykę różnicową.

Diagnostyka łuszczycy skóry głowy, oprócz badania przedmiotowego (czyli dokładnego obejrzenia skóry głowy przez dermatologa z wykorzystaniem specjalnego narzędzia – dermatoskopu) oraz szczegółowego wywiadu, obejmuje również badania laboratoryjne – w tym badania mykologiczne (na obecność grzybów) oraz badanie histopatologiczne wycinka skóry głowy. Po tak kompleksowych testach lekarz jest w stanie wykluczyć zarówno łupież, jak i wzmożony łojotok czy grzybicę oraz rozpoznać łuszczycę.

Łuszczyca skóry głowy – leczenie miejscowe i ogólnoustrojowe

Metody leczenia łuszczycy (niezależnie od tego, czy jest to łuszczyca skóry głowy lub też łuszczyca na ciele) uzależnione są przede wszystkim od zaawansowania choroby. W postaci lekkiej, niepowodującej bólu czy ran, wdraża się zwykle leczenie miejscowe, polegające na wypełnieniu dwóch etapów:

etap pierwszy leczenia łuszczycy obejmuje złuszczenie skóry – tak, aby pozbyć się całego martwego naskórka w postaci łusek. Do tego celu wykorzystywane są preparaty zawierające różne rodzaje substancji złuszczających – w tym kwas salicylowy, mocznik, chlorek sodu i inne;
etap drugi uwzględnia stosowanie preparatów redukujących lub całkowicie hamujących proliferację (czyli namnażanie się komórek) naskórka, dzięki czemu na skórze nie tworzą się nowe łuski.

W większości przypadków taki schemat leczenia prowadzi do znaczącej poprawy lub nawet do remisji objawów. Jeśli terapia nie jest skuteczna, wdraża się leczenie immunosupresyjnymi preparatami doustnymi (które zmniejszają aktywność układu odpornościowego, co jednocześnie redukuje objawy choroby z uwagi na autoimmunologiczny charakter łuszczycy). Leczenie immunosupresyjne ma jednak wiele skutków ubocznych, dlatego terapią pierwszego wyboru jest zawsze leczenie miejscowe.

Aby jak najdłużej utrzymać chorobę w remisji, pacjentom poleca się unikanie czynników zaostrzających (czyli stresu, picia alkoholu i palenia papierosów, stosowania agresywnych kosmetyków do pielęgnacji skóry głowy), a także włączenie do diety bogatych źródeł kwasów omega-3 lub suplementację preparatów z kwasami omega.

Źródła:

Wechter, M. Heath, D. Aung-Din i in., oprac. lek. K. Polak, Jak klasyfikować łuszczycę owłosionej skóry głowy? [w:] Medycyna Praktyczna, 05.01.2022
Redakcja mp.pl, Łuszczyca – przyczyny, objawy, leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 27.04.2022
Borzęcki, Praktyczne wskazówki rozpoznawania i leczenia łuszczycy [w:] Borgis – Medycyna Rodzinna 1/2000
dr hab. n. med. A. Lesiak, dr n. med. M. Ciążyńska, Choroby owłosionej skóry głowy [w:] Dermatologia po Dyplomie 03/2020
Stawczyk, A. Szczerkowska-Dobosz, O. Komorowska, M. Dobosz, A. Maciejewska-Radomska, Znaczenie diety w łuszczycy – przewlekłej układowej chorobie zapalnej [w:] Forum Zaburzeń Metabolicznych 2011, tom 2, nr 3