Ceny badań w sklepie internetowym są 10% niższe od cen w Punktach Pobrań – KUP ONLINE

Szukaj
Close this search box.
Niepłodność

Diagnostyka niepłodności kobiet

Czym jest niepłodność kobieca

Na całym świecie blisko 20% par w wieku rozrodczym spotyka się z problemem niepłodności. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization) opisuje niepłodność jako niemożność uzyskania ciąży przez okres 12. miesięcy, mimo regularnych stosunków płciowych. Znając przyczyny występowania niepłodności, możliwe jest wdrożenie ukierunkowanej diagnostyki a następnie leczenia. Ze względu na to, że za ponad połowę przypadków niepłodności odpowiada czynnik męski, diagnostyce poddaje się oboje partnerów. Specjaliści pracujący z niepłodnymi parami od pięciu lat mogą czerpać wiedzę odnośnie postępowania diagnostycznego i leczenia niepłodności z rekomendacji wydanych przez Polskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz PolskieTowarzystwo Ginekologów i Położników (PTGP).

Przyczyny niepłodności kobiet

Najczęstszą przyczyną niepłodności wśród kobiet są zaburzenia owulacji spowodowane dysfunkcją układu podwzgórzowo-przysadkowego. W tej grupie schorzeń dominuje zespół policystycznych jajników (PCOS, polycystic ovarian syndrome), należą tu także zaburzenia czynności tarczycy oraz hiperprolaktynemia. Dodatkowo, pod wpływem różnych czynników może dojść do przedwczesnej niewydolności jajników i zmniejszonej rezerwy pęcherzykowej,  a także niewydolności osi podwzgórze-przysadka. Kolejnymi przyczynami braku ciąży mogą być endometrioza oraz szeroko pojęte nieprawidłowości anatomiczne macicy i/lub jajowodów. Na płodność mogą również wpływać schorzenia autoimmunologiczne oraz zaburzenia odżywiania i wchłaniania (np. celiakia). U około 30% par nie daje się ustalić przyczyny braku uzyskania ciąży. Powiązanym z niepłodnością zagadnieniem jest występowanie nawykowych poronień, które wymagają odrębnej diagnostyki.

Diagnostyka niepłodności u kobiet

Rozpoczęcie diagnostyki niepłodności u kobiety należy rozpocząć od zebrania dokładnego wywiadu i wykonania badania ultrasonograficznego układu rozrodczego. W wywiadzie należy zwrócić szczególną uwagę na częstotliwość występowania miesiączek, owulacji, styl życia oraz obciążenie rodzinne. W uzasadnionych przypadkach przeprowadza się badanie drożności jajowodów.

W celu oceny wielkości rezerwy jajnikowej oznaczane jest stężenie hormonu antymullerowskiego – AMH. Jest on wydzielany niezależnie od gonadotropin, zatem jego poziom pozostaje stały podczas całego cyklu menstruacyjnego. Obniżony poziom AMH wskazuje na zmniejszoną liczbę pęcherzyków jajnikowych, zaś podwyższony jest powiązany z zespołem policystycznych jajników.

Niepłodność kobieca – jakie badania wykonać?

Aby móc kompleksowo ocenić stan zdrowia i zwiększyć szanse powodzenia rozrodu, niezbędne jest przeprowadzenie szeregu badań laboratoryjnych. Rekomendowanymi badaniami hormonalnymi są:

  • FSH (hormon folikulotropowy),
  • LH (hormon luteinizujący),
  • estradiol,
  • prolaktyna,
  • TSH (hormon tyreotropowy)
  • testosteron.

Przy podejrzeniu zaburzeń czynności gruczołu tarczowego, oprócz oznaczenia TSH, istotnymi badaniami są:

  • wolne hormony tarczycy – ft3 i ft4,
  • przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycy (a-TPO)
  • przeciwciała skierowane przeciwko tyreoglobulinie (a-TG).

Równie ważne jest wykluczenie zaburzeń metabolicznych, takich jak cukrzyca czy insulinooporność. W tym celu wykonywane są badania glukozy i insuliny, z których to parametrów wyliczany jest wskaźnik insulinooporności, HOMA-IR (ang. Homeostatic Model Assessment of Insulin Resistance). Dodatkowo, jeżeli wynik glukozy na czczo znajduje się w zakresie 100-125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l), konieczne jest wykonanie doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT, Oral Glucose Tolerance Test).

Kolejnym istotnym aspektem płodności są niedobory składników odżywczych. Wiele badań wskazuje na związek pomiędzy niskim stężeniem witaminy D a obniżoną płodnością zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Wykazano również korzystny wpływ suplementacji witaminy B12 i kwasu foliowego. U części kobiet przydatne może się okazać oznaczenie progesteronu, którego poziom powyżej 5 ng/ml na 7 dni przed spodziewaną miesiączką wskazuje na wcześniejsze wystąpienie owulacji.

Ważnym aspektem przeprowadzanych oznaczeń laboratoryjnych jest odpowiednie przygotowanie pacjentki. Niepowodzenia rozrodu często wiążą się ze zwiększonym stresem, który niekorzystnie wpływa na układ hormonalny i ogólnie pojęte zdrowie, dlatego równie istotne jest zdrowie psychiczne pacjentki i rozważenie konsultacji z psychologiem.

BADANIA LABORATORYJNE W DIAGNOSTYCE NIEPŁODNOŚCI WYKONYWANE SĄ NA WYSOKIEJ KLASY ODCZYNNIKACH FIRMY ROCHE DIAGNOSTICS POLSKA SP. Z O.O. Logotyp Roche DIagnostics Sp. z o.o.

Źródła:

  1. Łukaszuk K. Kozioł K., Jakiel G. i inni. Diagnostyka i leczenie niepłodności — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP). Ginekologia i Perinatologia Praktyczna . 2018, Tom 3, 3, strony 112–140.
  2. Carson SA, Kallen AN. Diagnosis and Management of Infertility: A Review. 2021 Jul 6;326(1):65-76. doi: 10.1001/jama.2021.4788. PMID: 34228062; PMCID: PMC9302705.
  3. Szamatowicz, J. Szamatowicz. Proven and unproven methods for diagnosis and treatment of infertility. Advances in Medical Sciences. 2020, Volume 65, Issue 1, Pages 93-96, ISSN 1896-1126. doi:10.1016/j.advms.2019.12.008.
  4. Wasilewski, M. Łukaszewicz-Zając, J. Wasilewska, B. Mroczko. Biochemistry of infertility. Clinica Chimica Acta. 2020, Volume 508, Pages 185-190. doi:10.1016/j.cca.2020.05.039
  5. Skibińska, R. Maksym. Diagnostyka niepłodności kobiecej w oparciu o międzynarodowe wytyczne. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio. 2019, Tom 39, Nr 3. doi:10.34766/fetr.v3i39.118
  6. Gaskins AJ, Chavarro JE. Diet and fertility: a review. Am J Obstet Gynecol. 2018 Apr;218(4):379-389. doi: 10.1016/j.ajog.2017.08.010. Epub 2017 Aug 24. PMID: 28844822; PMCID: PMC5826784.
  7. Voulgaris N, Papanastasiou L, Piaditis G, Angelousi A, Kaltsas G, Mastorakos G, Kassi E. Vitamin D and aspects of female fertility. Hormones (Athens). 2017 Jan;16(1):5-21. doi: 10.14310/horm.2002.1715. PMID: 28500824.