Wiosenne alergie – jak je rozpoznać i skutecznie leczyć?

Wiosna to czas, w którym przyroda budzi się do życia. Kwiaty zaczynają kwitnąć, trawa – zielenić się, a drzewa wypuszczają pierwsze liście. Wiele osób lubi tę porę roku, ale jednocześnie dla części społeczeństwa oznacza ona jedno – nawrót objawów alergii. Jak sobie z nimi poradzić? Co może uczulać wiosną i w jaki sposób diagnozuje się wiosenne alergie?

Alergia sezonowa – co uczula wiosną?

Wiosenne alergie, z uwagi na ograniczony czas występowania alergenów w otoczeniu pacjenta, bywają nazywane również alergiami sezonowymi. Ich objawy intensyfikują się wiosną, gdy w powietrzu zaczynają unosić się pyłki traw, drzew, krzewów i innych roślin (w tym również chwastów), a także zarodniki pleśni i grzybów (choć akurat zarodniki częściej powodują alergię jesienią, gdy powietrze staje się bardziej wilgotne). Niemniej, wśród pylących roślin, które zdecydowanie stanowią powód występowania alergii w okresie wiosennym, wyróżniamy takie drzewa, krzewy i chwasty jak:

olcha (olsza), leszczyna oraz topola – te drzewa zaczynają pylić już w marcu;
brzoza jesion, dąb, wierzba, różne rodzaje traw – ich pyłki dają się we znaki alergikom zwłaszcza w kwietniu;
szczaw, pokrzywa, buk, sosna – te rośliny dołączają do pylących traw, drzew i krzewów na koniec maja;
bylica – to właśnie ona, wraz z trawami i innymi chwastami odpowiada za alergię występującą nie tylko w czerwcu, ale także w miesiącach wakacyjnych.

Warto pamiętać, że kalendarz pylenia roślin może dawać pacjentom jedynie orientacyjną wiedzę dotyczącą konkretnych okresów, w których istnieje potencjalne ryzyko wzmożonej ekspozycji na poszczególne alergeny. Aby jak najlepiej kontrolować i łagodzić objawy alergii, należy przede wszystkim przeprowadzić pełną diagnostykę.

Objawy wiosennej alergii i diagnostyka

Wiosenne alergie są alergiami wziewnymi – w praktyce oznacza to, że na kontakt z alergenem reagują przede wszystkim wyeksponowane błony śluzowe – w tym te znajdujące się w nosie oraz w obrębie oczu (czasem reakcja alergiczna obejmuje również gardło). Do najczęściej występujących symptomów alergii wziewnej należą:

łzawienie oczu, ich szczypanie, swędzenie i zaczerwienienie (w najgorszych przypadkach przeradzające się w zapalenie spojówek);
katar sienny – czyli alergiczny nieżyt nosa. Pacjenci stykający się z pyłkami znają go bardzo dobrze, ponieważ jest dość charakterystyczny – cieknący, wodnisty, wymagający ciągłego wycierania nosa;
świąd błon śluzowych nosa, ich zaczerwienienie i przekrwienie, a nawet opuchnięcie;
kichanie, kaszel i zaczerwienienie oraz swędzenie gardła;
ogólne uczucie zmęczenia i osłabienia organizmu, trudności ze skupieniem się, senność.

Więcej o objawach alergii u dzieci przeczytasz tutaj.

Jeśli powyższe objawy pojawiają się u pacjenta wczesną lub późną wiosną, powinien on rozważyć diagnostykę w kierunku alergii na pyłki roślin. Rozpoznanie opiera się na testach wykonywanych z krwi . Z jednej próbki można oznaczyć naprawdę wiele alergenów (w zależności od pakietu badań – od kilkunastu do nawet 30), co sprawia, że diagnostyka przebiega szybko i sprawnie, dając możliwość ewentualnego wdrożenia skutecznego leczenia.

Wiosenna alergia – leczenie. Jak poradzić sobie z objawami alergii?

Do metod leczenia alergii oraz łagodzenia jej objawów należą przede wszystkim:

unikanie, w miarę możliwości, długotrwałej ekspozycji na alergeny. Osoby zmagające się z alergią nie powinny przede wszystkim kosić traw, pracować w ogrodzie i ogólnie – wykonywać prac na zewnątrz, zwłaszcza w miesiącach, w których uczulające je rośliny pylą najmocniej. Oprócz tego warto, by alergicy po powrocie do domu brali prysznic i zmieniali ubrania, a także myli dokładnie ręce – takie postępowanie zapobiega przenoszeniu pyłków bezpośrednio w okolice błon śluzowych;
przyjmowanie leków przeciwalergicznych i antyhistaminowych. Niektóre z tych preparatów dostępne są w aptekach bez recepty, natomiast przed rozpoczęciem ich stosowania warto zasięgnąć porady lekarza, który dokładnie omówi z pacjentem dawkowanie i schemat przyjmowania preparatu. Wspomagająco alergolog może zlecić doraźne branie środków obkurczających naczynia krwionośne w błonach śluzowych nosa czy używanie kropli do oczu redukujących zaczerwienienie i świąd;
przyjmowanie glikokortykosteroidów donosowo – w formie preparatów w sprayu, dostępnych na receptę. Glikokortykosteroidy pomagają redukować objawy i udrażniać zatkany nierzadko nos.

Oprócz powyższych opcji, pacjent może zostać poddany odczulaniu – czyli procedurze polegającej na kontrolowanej ekspozycji na konkretny alergen w coraz większych dawkach, aż do osiągnięcia efektu tolerancji układu immunologicznego na uczulający czynnik.

Kup badanie online

Źródła:

Dr n. med. A. Padjas, Mam wiosenną alergię. Co robić? [w:] Medycyna Praktyczna, 10.04.2015
Dr med. P. Rapiejko, Alergia na pyłek traw [w:] Medycyna Praktyczna, 30.05.2014
dr hab. med. M. Kaczmarski, Pyłkowo-pokarmowe reakcje krzyżowe a atopowo-alergiczne zmiany skórne u dzieci i młodzieży [w:] Dermatologia po Dyplomie 01/2018
Dr n. med. R. Różycki, Alergie oczne – sezonowość coraz bardziej całoroczna (wywiad) [w:] Medical Tribune 02/2017
Rey, M. Chełmińska, Ogólne zasady postępowania w chorobach alergicznych w praktyce lekarza rodzinnego [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2019, tom 13, nr 4
Brzoznowski, Standardy diagnostyczne i terapeutyczne alergicznego nieżytu nosa [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2009, tom 3, nr 3
Mgr farm. M. Pasik, Kichaj na alergię! Objawy i leczenie alergii [w:] nowafarmacja.pl, dostęp: 25.03.2024