Posiew w kierunku gruźlicy

Dowiedz się więcej

Posiew w kierunku gruźlicy – co to jest

Gruźlica to choroba zakaźna wywołana przez prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis), nazywane też prątkami Kocha. Do zakażenia gruźlicą dochodzi najczęściej drogą kropelkową (między ludźmi), w rzadszych przypadkach (głównie w krajach rozwijających się) z chorych zwierząt na ludzi, również za pośrednictwem zanieczyszczonego pożywienia.

Gruźlica rozwija się jedynie u około 5% zakażonych osób, u 95% zakażenie jest bezobjawowe. Choroba najczęściej dotyka płuc- w tej postaci, przy istnieniu objawów ze strony układu oddechowego, chorzy są silnie zakaźni. U innych pacjentów (szczególnie dzieci i osób po 65 roku życia), gruźlica może przyjąć też postać pozapłucną (prosówkową) i dotyczyć układu moczowego, nerwowego, pokarmowego czy narządów wewnętrznych. Osoby z objawami niedotyczącymi układu oddechowego nie są zakaźne i mogą długo pozostawać niezdiagnozowane, gdyż dolegliwości są trudne do odróżnienia od pozostałych chorób.

Poza formą aktywnej infekcji, gruźlica może przebiegać też w postaci utajonej- występuje ona, gdy dana osoba została narażona na M. tuberculosis, organizm kontroluje infekcję, ale nie udaje jej się jej do końca wyeliminować. Wraz z upływem czasu i pod wpływem niekorzystnych czynników, wzrasta ryzyko reaktywacji zakażenia i przejścia z formy utajonej do aktywnej, szacuje się, że nawet u 10% osób może dość do takiego zdarzenia. Do czynników mu sprzyjających zaliczamy: palenie, alkoholizm, niedożywienie, wrzody żołądka, cukrzycę, zakażenie wirusem HIV, leczenie immunosupresyjne (osłabiające odporność).

Materiałem do wszelkich badań w kierunku gruźlicy jest najczęściej plwocina – pobrana z porannego odkrztuszania w trzech kolejnych dniach. Do wykonania posiewu mogą też posłużyć próbki pobrane w trakcie bronchoskopii, takie jak popłuczyny oskrzelowe czy pęcherzykowo-oskrzelowe. W przypadku podejrzenia postaci pozapłucnej, wykorzystanie znajdują również mocz, krew, płyn opłucnowy, stawowy, mózgowo-rdzeniowy, fragmenty węzłów chłonnych, skóry, kości.

Kiedy wykonać posiew w kierunku gruźlicy?

Badanie jest zlecane zazwyczaj przez lekarza pulmonologa w celu diagnostyki przyczyn zakażeń układu oddechowego, poddana mu zostać powinna każda osoba z charakterystycznymi objawami gruźlicy. Wskazaniami do zrobienia posiewu są również pozytywne wyniki uprzednio wykonanych testów przesiewowych (odnalezienie prątków w preparacie bezpośrednim pod mikroskopem, dodatni odczyn skórny tuberkulinowy) lub przewlekające się infekcje niereagujące na standardowe leczenie, wykryte podejrzane zmiany w obrazie rtg klatki piersiowej.

Wzmożona czujność i diagnostyka zalecane są zwłaszcza u osób z grup ryzyka (np. HIV dodatnich, z zaburzeniami odporności), żyjących na obszarach o częstym występowaniu gruźlicy lub z historią kontaktu z osobami z potwierdzonym zakażeniem prątkiem.

Kolejne zastosowanie test znajduje, u osób z potwierdzonym zakażeniem, już leczonych z powodu gruźlicy- posiewy mogą pomóc ocenić jego skuteczność i stwierdzić moment, w którym pacjent przestaje być zakaźny.

Kto powinien wykonać posiew w kierunku gruźlicy?

Osoby z objawami mogącymi sugerować rozpoznanie gruźlicy:

długotrwałe osłabienie, męczliwość
spadek apetytu i masy ciała
nocne poty
utrzymujące się stany podgorączkowe
duszność, ból w klatce piersiowej
suchy kaszel utrzymujący się powyżej 3 tygodni, o narastającej intensywności
krwioplucie (odkrztuszanie plwociny z krwią)

Niektóre z objawów, które towarzyszą rozsianej (zaawansowanej postaci) gruźlicy to:

niebolesne powiększenie węzłów chłonnych, szczególnie w okolicy szyi lub pachwiny
bóle, deformacje kości i stawów
ból kręgosłupa, paraliże, niedowłady
wymioty, ból głowy, sztywność karku, zaburzenia świadomości
bóle brzucha, biegunki, krew w stolcu
ból przy oddawaniu moczu, krew w moczu

Posiew w kierunku gruźlicy norma

posiew ujemny (-)

Oznacza, że na płytce lub w bulionie hodowlanym nie wyhodowano bakterii – wysoce prawdopodobne jest, że objawy pacjenta są spowodowane przyczynami innymi niż infekcja M. tuberculosis. Niemniej jednak, jeśli podejrzenie zakażenia prątkami utrzymuje się, należy pobrać dodatkowe próbki i powtórzyć badanie oraz uzupełnić je innymi metodami diagnostycznymi np. molekularnymi (wykrywaniem DNA patogenu w materiale)

posiew dodatni (+)

Oznacza, że na płytce lub w bulionie wyhodowano bakterię – jeśli objawy występujące u pacjenta odpowiadają gruźlicy, z dużym prawdopodobieństwem można rozpoznać u niego tę chorobę. Kolejnym krokiem w przypadku dodatniego posiewu jest oznaczanie wrażliwości bakterii na rutynowo stosowane w leczeniu gruźlicy leki (izoniazyd, rifampicynę)

Sprawdź jak przygotować się do badania:

Badanie krwi | jak się przygotować?

Materiał na badanie krwi powinno się pobierać na czczo, czyli z zachowaniem 8 – 12 godzinnej przerwy od czasu ostatniego posiłku. Zalecenie dotyczy wszystkich badań, ponieważ zmiany wywołane przyjęciem posiłku są trudne do przewidzenia, a uzyskane wartości interpretuje się wobec wartości referencyjnych ustalonych w standardowych warunkach.

W dniu poprzedzającym badanie krwi należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu.

W dniu badania

Bezpośrednio przed badaniem krwi dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.

Podobnie pora dnia może mieć wpływ na wiarygodność wyników badań. Zaleca się, pobieranie krwi w godzinach porannych (7:00 – 10:00). Jeżeli krew zostanie pobrana o innej porze dnia, należy wziąć to pod uwagę interpretując uzyskane wyniki badań.

Bezpośrednio przed pobraniem wskazany jest 15 minutowy odpoczynek.

Badanie krwi a przyjmowane leki

W miarę możliwości badanie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, taką decyzję należy zawsze skonsultować z lekarzem.

Zawsze należy poinformować personel pobierający krew o przyjmowanych lekach, suplementach, preparatach ziołowych – zostanie to odnotowane podczas rejestracji.