Przeciwciała przeciwjądrowe i przeciwcytoplazmatyczne (IIF)

Dowiedz się więcej

Czym są przeciwciała przeciwjądrowe i przeciwcytoplazmatyczne (IIF)?

Przeciwciała przeciwjądrowe to nieprawidłowe przeciwciała produkowane przez komórki ludzkiego układu odpornościowego, które skierowane są przeciwko elementom budującym jądro komórkowe w komórkach własnego organizmu. Ich obecność świadczy o niewłaściwym funkcjonowaniu układu immunologicznego, który rozpoznaje własne tkanki jako obce i uruchamia przeciwko nim procesy mające na celu ich uszkodzenie – ta grupa chorób nazywana jest chorobami autoimmunologicznymi. Zarówno przeciwciała przeciwjądrowe, jak i przeciwcytoplazmatyczne są obecne w przebiegu wielu zaburzeń.

Kiedy należy wykonać badanie przeciwciał przeciwjądrowych i przeciwcytoplazmatycznych?

Badanie to polega na oznaczeniu immunoglobulin za pomocą metody immunofluorescencji, czyli laboratoryjnego badania, podczas którego określone związki białkowe są wykrywane za pośrednictwem odpowiednich procedur diagnostycznych wykorzystujących kompleks antygen-przeciwciało.

Jest to podstawowe badanie służące wstępnej ocenie nieprawidłowości występujących w zakresie reaktywności przeciwciał na własne komórki, które następnie powinno być potwierdzane bardziej dokładnymi metodami, takimi jak ELISA. Badanie to wykonuje się u pacjentów, u których zaczęły występować objawy schorzeń autoimmunologicznych, w przebiegu których mogą być obecne przeciwciała przeciwjądrowe i przeciwcytoplazmatyczne.

Niektórymi, częściej występującymi, z tych chorób są:

toczeń rumieniowaty układowy
reumatoidalne zapalenie stawów
zespół Sjörgena
mieszana choroba tkanki łącznej (MCTD)
twardzina układowa
autoimmunologiczne zapalenie wątroby (prowadzące do pierwotnej marskości narządu)

Nie zawsze obecność przeciwciał przeciwjądrowych wiąże się z występowaniem objawów chorobowych, stąd też do postawienia rozpoznania wymagana jest także obecność objawów klinicznych.

Przeciwciała przeciwjądrowe i przeciwcytoplazmatyczne (IIF) – kto powinien wykonać badanie?

Wiele chorób autoimmunologicznych w swoim przebiegu wykazuje obecność w krwiobiegu pacjenta przeciwciał przeciwjądrowych i przeciwcytoplazmatycznych, stąd też trudno opisać dokładne objawy, które mogłyby sugerować ich występowanie w organizmie danego pacjenta. Ogólne objawy, które pojawiają się bez widocznej przyczyny i nie ustępują z czasem, a które mogłyby wskazywać na zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego w zakresie reagowania na własne tkanki to:

ogólne pogorszenie samopoczucia
zmęczenie
utrata apetytu
bóle i obrzęk stawów
utrata masy ciała
stany podgorączkowe
zapalenia różnych narządów, które wykazują swoiste dla siebie objawy

Choroby autoimmunologiczne często są trudne do wykrycia, a postawienie odpowiedniej diagnozy może trwać nawet latami, stąd też niezwykle ważne jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych oraz konsultowanie niepokojących objawów z lekarzem specjalistą, który będzie w stanie określić najbardziej optymalne dla danego pacjenta postępowanie diagnostyczne, a następnie wdrożyć plan leczenia.

Przeciwciała przeciwjądrowe i przeciwcytoplazmatyczne (IIF) wyniki

Za dopuszczalną normę przeciwciał przeciwjądrowych przyjmuje się ich miano niższe od 1:100, przy czym ich obecność we krwi, nawet przekraczająca te wartości, niekoniecznie świadczy o chorobie autoimmunologicznej. Mogą one być obecne bez jakiegokolwiek trwającego schorzenia oraz w przebiegu niektórych chorób niezwiązanych z zaburzeniami funkcji układu odpornościowego, jak np. zakażenia, choroby nowotworowe oraz u kobiet podczas ciąży czy też stosujących niektóre leki.

Wyniki badań, szczególnie wysokospecjalistycznych (takich jak np. oznaczanie poziomów autoprzeciwciał) zawsze należy konsultować z lekarzem specjalistą, gdyż tylko w zestawieniu z obrazem klinicznym prezentowanym przez danego pacjenta oraz jego historią choroby stanowią one wartościową informację na temat jego obecnego stanu zdrowia i pozwalają na odpowiedzialne zaplanowanie dalszego postępowania medycznego.

Sprawdź jak przygotować się do badania:

Badanie krwi | jak się przygotować?

Materiał na badanie krwi powinno się pobierać na czczo, czyli z zachowaniem 8 – 12 godzinnej przerwy od czasu ostatniego posiłku. Zalecenie dotyczy wszystkich badań, ponieważ zmiany wywołane przyjęciem posiłku są trudne do przewidzenia, a uzyskane wartości interpretuje się wobec wartości referencyjnych ustalonych w standardowych warunkach.

W dniu poprzedzającym badanie krwi należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu.

W dniu badania

Bezpośrednio przed badaniem krwi dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.

Podobnie pora dnia może mieć wpływ na wiarygodność wyników badań. Zaleca się, pobieranie krwi w godzinach porannych (7:00 – 10:00). Jeżeli krew zostanie pobrana o innej porze dnia, należy wziąć to pod uwagę interpretując uzyskane wyniki badań.

Bezpośrednio przed pobraniem wskazany jest 15 minutowy odpoczynek.

Badanie krwi a przyjmowane leki

W miarę możliwości badanie należy przeprowadzić przed przyjęciem porannej porcji leków, taką decyzję należy zawsze skonsultować z lekarzem.

Zawsze należy poinformować personel pobierający krew o przyjmowanych lekach, suplementach, preparatach ziołowych – zostanie to odnotowane podczas rejestracji.