17-OH progesteron co to jest?
Hormon adrenokortykotropowy (ACTH, kortykotropina) jest uwalniany z przysadki mózgowej i stymuluje do pracy korę nadnerczy. W rezultacie wydziela ona gamę hormonów- glukokortykoidy (kortyzol), mineralokortykoidy (aldosteron) i hormony androgenne (testosteron).
Synteza tych trzech rodzajów hormonów rozpoczyna się od jednej wspólnej substancji i ma wiele etapów. 17-hydroksyprogesteron (17-OH progesteron) jest hormonem steroidowym, który odgrywa ważną rolę w tych procesach. W wyniku szeregu przekształceń powstaje z niego kortyzol, uczestniczy w nich kilka enzymów, z których najważniejszym jest 21-hydroksylaza.
17-OH progesteron jest syntetyzowany przez nadnercza, jądra, jajniki i ciałko żółte.
Cel badania
Badanie poziomu 17-OH progesteronu służy głównie do diagnozowania wrodzonego przerostu nadnerczy. Ta choroba obejmuje szereg stanów związanych z dziedziczną nieprawidłowością syntezy kortyzolu.
Jej najczęstszą przyczyną (ponad 95%) jest niedobór enzymu 21-hydroksylazy- to prowadzi do:
- akumulacji 17-OH progesteronu;
- nadmiaru męskich hormonów płciowych (androstendionu);
- niedoboru kortyzolu;
które można wykryć za pomocą testów diagnostycznych.
Analiza poziomów progesteronu 17-OH może pomóc zarówno pacjentom młodszym z cechami zaburzonego rozwoju narządów płciowych, jak również pacjentom starszym, z objawami hirsutyzmu i niepłodnością, którzy mogą cierpieć z powodu wrodzonego przerostu nadnerczy o późnym początku.
17-OH-progesteron – kiedy należy wykonać badanie
Badanie jest zalecane, jeśli podejrzewa się wrodzony przerost nadnerczy.
Chorobę z początkiem w dzieciństwie charakteryzuje się następującymi objawami:
- zwiększony rozmiar żeńskich narządów płciowych u małych dziewczynek;
- narządy płciowe u dziewczynek przypominające męskie;
- wczesne pojawienie się owłosienia narządów płciowych;
- brak energii, niechęć do jedzenia.
Kiedy choroba występuje w późniejszym wieku, jej postać jest łagodniejsza i charakteryzuje się:
- nieregularną miesiączką lub jej brakiem;
- owłosieniem twarzy u dziewcząt, hirsutyzmem;
- ciężkim trądzikiem;
- głębokim i ochrypłym głosem;
- bezpłodnością.
Przygotowanie przed badaniem
- Badanie należy wykonać rano na czczo.
- U kobiet zaleca się wykonanie testu podczas fazy pęcherzykowej (dzień 3-7 cyklu menstruacyjnego).
Materiał
- krew żylna
17-OH-progesteron norma (wartości referencyjne)
Wartości referencyjne zależą od wieku, płci, fazy cyklu u kobiet.
Dorośli: kobiety – faza pęcherzykowa 0,2 – 1,3 ng/ml
faza lutealna 1,0 – 4,5 ng/ml
menopauza 0,2 – 0,9 ng/ml
Dorośli: mężczyźni 0,2 – 2,3 ng/ml
Interpretacja wyników
Wysoki poziom progesteronu 17-OH wskazuje na wrodzony przerost nadnerczy. U pacjentów z niedoborem 21-hydroksylazy poziomy 17-OH- progesteronu są wielokrotnie podwyższone. Mają oni także wysoki poziom androstendionu i niski poziom kortyzolu.
W innych rzadszych postaciach wrodzonego przerostu nadnerczy poziomy 17-OH-progesteronu mogą być niskie, ale występuje wzrost innych mineralokortykoidów, takich jak progesteron i 18-hydroksykortykosteron.
Czasami wysoki poziom progesteronu 17-OH może być oznaką guza nadnerczy, który również zaburza stężenia hormonów przez nie wydzielanych.