Lit jest metalem zasadowym, który zazwyczaj nie występuje w tkankach ludzkiego organizmu. Jako lek wpływa na neuronalny metabolizm niektórych neuroprzekaźników- katecholamin i serotoniny. Służy do wyciszania fazy maniakalnej w chorobie afektywnej dwubiegunowej, a także zmniejszania częstości występowania epizodów maniakalnych. Jako lek psychiatryczny przyjmowany jest w postaci węglanu litu.
Ze względu na te zastosowania węglan litu często nazywany jest stabilizatorem nastroju. Bywa również przepisywany osobom z depresją, które nie reagują dobrze na inne leki. Jest on całkowicie wchłaniany z przewodu pokarmowego i osiąga maksymalne stężenie w surowicy krwi po ok. 2-4 godzinach od podania.
Tylko mniej niż 10% litu wiąże się z białkami osocza, a jego okres półtrwania wynosi 10-42 godziny. Jest rozprowadzany we wszystkich wspólnych przestrzeniach wodnych organizmu, a jego eliminacja z organizmu odbywa głównie na drodze wydalania z moczem (95%). Jest to jeden z powodów, dla których osoby z chorobami nerek mają podwyższony poziom litu – ze względu na jego zmniejszoną eliminację.
Podczas długotrwałego leczenia tym pierwiastkiem zaleca się monitorowanie wielu różnych parametrów takich jak osmolarność moczu, T4, TSH, mocznik w surowicy, kreatynina i sód w surowicy. Ponieważ jest on stosunkowo wolnodziałającym lekiem, jego działanie może być widoczne dopiero po kilku tygodniach.
Dawkę leku dostosowuje się, aż jego stężenie we krwi osiągnie pożądany zakres terapeutyczny. Z tego powodu podczas leczenia jego poziomy muszą być regularnie monitorowane, aby utrzymać je w bezpiecznym dla pacjenta i skutecznym terapeutycznie zakresie wartości. Przy zbyt niskich dawkach lek nie będzie skuteczny; przy poziomach zbyt wysokich – mogą wystąpić objawy związane z toksycznością litu takie jak np.: objawy ataksji, niezborność ruchów, niewyraźna mowa i splątanie.
Cel badania
Badanie mierzy pomiaru poziomu litu we krwi w celu:
- określenia poziomu terapeutycznego na początku terapii litem
- utrzymywania uzyskanego podczas leczenia poziomu terapeutycznego
- oznaczenia ewentualnej toksyczności zbyt dużych stężeń litu
Kto powinien wykonać badanie?
Sprawdzenie poziomów tego metalu jest zalecane podczas leczenia preparatami zawierającymi ten pierwiastek. Należy badać od początku leczenia aż do dostosowania dawki terapeutycznej. Ważne także jest kontrolowanie go w regularnych odstępach czasu w celu monitorowania jego poziomów, a także w celu wykrycia stężeń subterapeutycznych (zbyt niskich) lub zbyt wysokich, prowadzących do wystąpienia objawów z związanych z toksycznością.
Objawy toksyczności litu mogą obejmować:
- senność, zmęczenie
- zawroty głowy, ataksję
- osłabienie siły mięśniowe
- brak koordynacji ruchowej
- bełkotliwą mowę
- nudności, wymioty lub biegunki
- dezorientację
- drżenie mięśni
- uogólniony niepokój
Przygotowanie do badania
- Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Czas wykonania testu w stosunku do przyjęcia ostatniej dawki leku może jednak wpłynąć na wyniki. Poziom litu we krwi zwykle oznacza się po 12 godzinach od ostatniej dawki leku.
Materiał do badania:
- Krew żylna
Sposób przeprowadzenia badania
- ISE – elektroda jonoselektywna (metoda potencjometryczna)
Lit norma
- zakres terapeutyczny 0,6-1,2 mmol/l
- zakres toksyczny >2,0 mmol/l
Interpretacja wyników
Zakres terapeutyczny stężeń litu we krwi wynosi między 0,6 – 1,6 mmol / l. W tym zakresie stężeń większość osób nie wykazuje objawów toksyczności. Jednak niekorzystne reakcje i działania niepożądane są dość zmienne i indywidualne dla każdego pacjenta. Dlatego regularne monitorowanie stężenia litu pomaga odpowiednio dobrać skuteczną dawkę leku.
Jeśli poziom litu we krwi jest poniżej zakresu terapeutycznego, stosowana dawka prawdopodobnie nie jest wystarczająca do osiągnięcia zamierzonego efektu leczniczego. Jeżeli poziomy znajdują się powyżej zakresu terapeutycznego wówczas dawka może być zbyt wysoka, a ryzyko występowania skutków ubocznych znacząco wzrasta. Jego stężenie i jego działania niepożądane mogą wzrastać wraz z utratą sodu i wody przez organizmu, czego ryzyko jest większe przy stosowaniu diety niskosolnej, nadmiernym poceniu się lub chorobach wywołujących wymioty i biegunkę. Różne grupy leków i suplementów diety mogą również zwiększać lub zmniejszać stężenie litu.
kontakt@synevo.pl