Ocena biocenozy pochwy w skali Nugenta

Ocena biocenozy pochwy w skali Nugenta – co to jest?

Bateryjne zapalenie pochwy (BV, waginoza) to zespół kliniczny wynikający z zastąpienia normalnie dominujących w pochwie pałeczek kwasu mlekowego (bakterii Lactobacillus) przez zwiększoną ilość bakterii beztlenowych (Gardenella, Bacterioides, Mobiluncus). Te ostatnie, fizjologicznie również są obecne w pochwie, ale w niewielkich ilościach. Jednak w przypadku zaistnienia pewnych czynników ryzyka, równowaga bakteryjna zostaje zachwiana i, normalnie nie powodujące problemów drobnoustroje, zaczynają się nadmiernie namnażać. U większości kobiet taki stan nie daje nasilonych objawów, ale część z nich będzie odczuwać dolegliwości z powodu upławów o nieprzyjemnym zapachu i zgłosi się do lekarza w celu konsultacji.

Częstość występowania bakteryjnego zapalenia pochwy w różnych populacjach na całym świecie waha się w granicach 10–30%, co czyni z BV jedną z najczęstszych przyczyn infekcji narządów rodnych u kobiet. Niektóre z nich doświadczą tylko przejściowych zmian mikrobiologicznych w pochwie, podczas gdy u innych będą one nawracać. Ryzyko rozwoju i przedłużania się waginozy wzrasta w przypadku niestosowania prezerwatyw podczas stosunków, wielu różnych partnerów seksualnych. W takich sytuacjach BV może zwiększać szansę na nabycie niektórych chorób przenoszonych drogą płciową, ale też sprzyjać powikłaniom po operacjach ginekologicznych czy w przyszłości w przebiegu ciąży. Część infekcji ustąpi samoistnie, ale te wyjątkowo uporczywe będą wymagały zastosowania dłużej antybiotykoterapii.

Waginozę można diagnozować na wiele sposobów. Podstawę stanowi badanie mikroskopowe wydzieliny pod kątem zmian w ogólnej przewadze bakterii. Skala Nugenta to specjalnie opracowany system punktacji służący do oceny wybarwionych metodą Grama wymazów z pochwy.

Ocena biocenozy pochwy w skali Nugenta – kiedy wykonać?

Badanie jest wykonywanie w celu diagnostyki różnicowej infekcji intymnych – a w szczególności potwierdzania lub wykluczania obecności waginozy (bakteryjnego zapalenia pochwy), w obecności charakterystycznych objawów zakażenia. Dodatkowo, po zakończonym leczeniu może pomóc w określeniu, czy doszło do całkowitego ustąpienia zakażenia i powrotu równowagi w składzie naturalnej flory bakteryjnej pochwy.

Test może być wykonywany jako alternatywa dla klasycznej mikroskopowej oceny czystości pochwy, w której by stwierdzić waginozę poszukuje się w rozmazie „komórek jeżowych” (wskaźnikowych, komórek nabłonka pokrytych dużą ilością małych bakterii).

Ponadto, w przypadku nawracających zakażeń o niepewnej przyczynie, które nie ustąpiły po zastosowaniu standardowego schematu terapii, może okazać się konieczne wykonanie posiewu materiału pobranego z pochwy.

Ocena biocenozy pochwy w skali Nugenta – kto powinien wykonać?

Wszystkie kobiety z objawami mogącymi sugerować bakteryjne zapalenie pochwy. Większość pacjentek zgłasza się do lekarza z powodu „rybiego” zapachu z pochwy i/lub wzrostu ilości wodnistej, szarej wydzieliny z pochwy. Czasem jest obecne również podrażnienie (obrzęk, zaczerwienienie, świąd sromu). Jednak z odróżnieniu od infekcji grzybiczych, bakteryjnych przenoszonych drogą płciową (rzeżączka, chlamydia) czy rzęsistkowicy, w przebiegu zakażenia nie występują dyskomfort podczas oddawania moczu, ból podczas stosunku czy ucisk w obrębie podbrzusza.

Dodatkowo, w badaniu ginekologicznym na istnienie waginozy wskazywać mogą wzrost pH (powyżej 4,5) oraz pozytywny test zapachowy (wydzielanie nieprzyjemnego zapachu po dodaniu roztworu KOH do próbki pobranej z pochwy).

Ocena biocenozy pochwy w skali Nugenta – interpretacja wyniku

Materiał pobrany z pochwy nanosi się na szkiełka mikroskopowe, a następnie barwi metodą Grama – w celu uwidocznienia różnych rodzajów bakterii. Następnie, doświadczony diagnosta ogląda preparat w powiększeniu i ocenia go pod kątem liczby zaobserwowanych poszczególnych rodzajów drobnoustrojów, co przekłada się na określony wynik w skali punktowej wg Nugenta. Dzięki temu możliwe jest określenie proporcji ilości konkretnych bakterii w składzie flory pochwy i wykrycie ewentualnych nieprawidłowości.

Według kryterii Nugenta ocenia się 3 rodzaje bakterii: Lactobacillus, Bacteroides/Gardnerella i Mobiluncus. Ilość każdej z nich w preparacie jest oceniana w skali 0-4 (Lactobacillus, Bacterioides/Gardenella) lub 0-2 (Mobiluncus). Następnie wyniki dodaje się i uzyskuje rezultat w zakresie od 0-10:

• 0–3 wyklucza obecność waginozy
• 4–6 to wynik graniczny, wątpliwy
• 7+ z dużym prawdopodobieństwem potwierdza rozpoznanie bakteryjnego zapalenia pochwy.

Aby zwiększyć wiarygodność badania, ogląda się 10-20 preparatów, każdy z nich oddzielnie ocenia, a potem wynik uśrednia.