Posiew biomateriałów co to
Biomateriały to substancje naturalne lub syntetyczne (wyprodukowane sztucznie), wykorzystywane szeroko w medycynie w celu podtrzymania lub zastępowania uszkodzonej tkanki i pełnionej przez nią funkcji. Dzięki temu ułatwiają leczenie ludzi po urazach lub w przebiegu różnych chorób. Przykłady biomateriałów obejmują metale, szkło, polimery (plastik). Te substancje można znaleźć w:
- przedmiotach mających tymczasowy kontakt z powierzchnią ciała np. soczewkach kontaktowych,
- przewodach umieszczanych w otworach ciała na dłuższy okres czasu np. rurkach intubacyjnych, cewnikach, drenach,
- urządzeniach wszczepianych do wnętrza organizmu na stałe np. rozrusznikach, zastawkach serca, protezach ortopedycznych.
Niestety, umieszczenie w ciele ciała obcego zawsze wiąże się z ryzykiem rozwoju związanego z nim zakażenia. Infekcje są częstsze u pacjentów nadużywających tytoniu, otyłych, ze współistniejącymi chorobami (cukrzycą, nowotworami, obniżeniem odporności), poddawanych częstym zabiegom chirurgicznym. Jeśli po operacji doszło do opóźnionego i powikłanego gojenia ran, również zwiększa to szansę na rozwinięcie się stanu zapalnego. Może on być wyłącznie miejscowy -w okolicy wszczepionego urządzenia, w miejscu wyjścia cewnika – ale również dotyczyć całego organizmu, jeśli bakterie przedostaną się do krwi.
Diagnozowanie infekcji związanych z biomateriałami niejednokrotnie trwa długo i sprawia trudności. W przypadku zakażeń przewlekłych objawy mogą być niespecyficzne i ujawniać się po długim okresie czasu. Jedną z najpewniejszych metod identyfikacji przyczyny dolegliwości jest posiew.
Kiedy wykonać posiew biomateriałów?
Badanie jest wykonywane w celu diagnostyki różnicowej przyczyn infekcji w organizmie – szczególnie przy podejrzeniu, że jest ona wywołana obecnością ciała obcego w organizmie. Materiał do testu może stanowić wymaz z drenu, cewnika naczyniowego, urologicznego. W przypadku endoprotezy stawu, próbkę pobiera się w wyniku aspiracji płynu z jamy stawowej. Jeśli zaś chodzi o rurki intubacyjne czy tracheostomijne, przedmiotem do badania może być zarówno wymaz ze światła i okolicy rurki, jak i ich bezpośrednie fragmenty.
Posiew biomateriałów można uzupełnić innymi testami dostarczającymi cennych wskazówek diagnostycznych – laboratoryjnymi oznaczeniami markerów stanu zapalnego w organizmie czy badaniami obrazowymi, ukazującymi sytuację w tkankach. W przypadku podejrzenia zakażenia ogólnoustrojowego, dodatkowo konieczne jest wykonanie posiewu krwi.
Kto powinien wykonać posiew biomateriałów?
Wszystkie osoby z objawami wskazującymi na istnienie infekcji wywołanej obecnością biomateriału w organizmie. U wszystkich pacjentów mogą pojawić się gorączka, dreszcze, nocne poty, w przebiegu sepsy często dochodzi też do spadku ciśnienia i wzrostu tętna.
Dla zakażeń związanych z cewnikami, drenami czy rurkami, które mają kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, charakterystyczne są:
- ból, zaczerwienienie, obrzęk, sączenie się wydzieliny z miejsca nacięcia bądź kontaktu sztucznego materiału z tkankami
- zatkanie i upośledzenie drożności, co w przypadku układu oddechowego skutkuje dusznością, naczyniowego tworzeniem się zakrzepów, moczowego pieczeniem podczas oddawania moczu i bolesnością w dolnej części jamy brzusznej
W przypadku infekcji protez stawowych, pozostających wewnątrz ciała, pojawiają się:
- ból,
- zaczerwienienie,
- obrzęk i ograniczenie ruchomości (zesztywnienie) stawu.
Posiew biomateriałów norma
- wynik ujemny (-)
Oznacza, że w z badanej próbki w posiewie nie wyhodowano bakterii – jednak w przypadku utrzymywania się objawów zakażenia, badanie można powtarzać wielokrotnie.
- wynik dodatni (+)
Oznacza, że w z badanej próbki w posiewie wyhodowano bakterie – prawdopodobnie, to one są przyczyną zakażenia i obserwowanych w jego przebiegu objawów. W przypadku infekcji związanych z biomateriałami, najczęściej izolowane są patogeny z rodzaju Staphylococci (w tym S. aureus).
W takiej sytuacji można dodatkowo oznaczyć wrażliwość bakterii na różne rodzaje antybiotyków, jednak zakażenia tego rodzaju często są oporne na terapię i większości przypadków usunięcie protezy, cewnika, drenu czy rurki, jest jedynym sposobem ich wyleczenia.