Anemia – objawy, przyczyny, badania

Anemia, inaczej niedokrwistość, polega na obniżeniu liczby krwinek czerwonych (erytrocytów) we krwi lub też ograniczeniu ilości zawartej w niej hemoglobiny, która odpowiedzialna jest za wiązanie cząsteczek tlenu. Właśnie ta cecha sprawia, że erytrocyty są odpowiedzialne za transport tlenu do tkanek całego organizmu. Jeśli jest ich za mało we krwi, w porównaniu do zapotrzebowania całego organizmu na tlen, wtedy nie wszystkie tkanki i narządy będą otrzymywały wystarczająco duże ilości tlenu, co wywołuje objawy anemii.

Anemia objawy

Objawy anemii zazwyczaj pojawiają się powoli i stopniowo, a ich nasilenie zależy od tego, jak bardzo poniżej normy znajdują się poziomy hemoglobiny u pacjenta. Często też objawów nie wywołuje sama niedokrwistość, tylko inne choroby, których skutkiem (powikłaniem) jest anemia.

Najczęściej występującymi objawami anemii są:

• ogólne osłabienie połączone z większą męczliwością
• zawroty głowy
• duszności
• trudności z koncentracją i skupieniem uwagi
• bladość skóry i błon śluzowych
• uczucie zimna, łatwiejsze marznięcie
• szybsze tętno, zwłaszcza przy wysiłku (w zależności od stopnia anemii może to być nawet niewielki wysiłek, jak np. wejście na półpiętro)
• większa podatność na różne infekcje
• skurcze mięśni

Anemia przyczyny

Przyczyny anemii różnią się w zależności od jej szczególnego podtypu. Poza ogólną definicją, tj. niewystarczającą ilością hemoglobiny we krwi (która może, ale nie musi, być wywołana zbyt niską liczbą erytrocytów) należy oddzielnie traktować każdy rodzaj anemii, ponieważ wynika z różnych uwarunkowań i posiada inny sposób leczenia. Występuje podział na ponad 400 typów anemii, ale można wydzielić kilka głównych rodzajów:

Niedokrwistości spowodowane utratą krwi

W wyniku urazu lub zabiegu chirurgicznego, podczas którego doszło do znacznego krwawienia, objętość krwi krążącej w organizmie zmniejsza się. Jest ona względnie szybko odtwarzana dzięki mechanizmom uzupełniającym utracone płyny. Mimo to, uzupełniana jest przede wszystkim część bezkomórkowa, czyli osocze.

Czas potrzebny do odtworzenia utraconych krwinek jest o wiele dłuższy. Z tego powodu, pomimo że objętość krwi dość szybko wraca do normy, stężenie erytrocytów nadal pozostaje niskie.

Poza nagłą utratą krwi, ten rodzaj anemii może wywołać także krwawienie mniej intensywne, za to rozłożone w czasie – jak chociażby obfite miesiączki, oraz niektóre choroby skutkujące krwawieniem do przewodu pokarmowego np. wrzody żołądka czy rak jelita grubego.

Niedokrwistości niedoborowe

Jak nam sugeruje nazwa, ten rodzaj anemii wywołany jest niewystarczającą ilością pewnych składników i związków, które niezbędne są w procesie wytwarzania nowych krwinek czerwonych. Niedobory te mogą być spowodowane zarówno niewłaściwą dietą (np. niezbilansowaną dietą wegańską), upośledzonym wchłanianiem z przewodu pokarmowego oraz innymi chorobami (np. nowotworami przewodu pokarmowego lub infekcją Helicobacter Pylori).

Do najważniejszych substancji biorących udział w produkcji erytrocytów należą:

• żelazo – niezbędny element składowy hemoglobiny- do właśnie do tego pierwiastka w erytrocycie przyłączają się cząsteczki tlenu
• kwas foliowy – pobudza produkcję nowych czerwonych krwinek, warunkuje prawidłową syntezę ich materiału genetycznego oraz odpowiada za prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu u kobiet w ciąży
• witamina B12 – także pobudza i reguluje intensywność procesów krwiotwórczych

Niedokrwistość aplastyczna

Ten rodzaj anemii wynika z uszkodzeń szpiku Szpik jest tkanką znajdującą się w środku niektórych kości, która odpowiedzialna jest za produkcję komórek krwi. Przy niedokrwistości aplastycznej, w wyniku uszkodzenia szpiku (np. z powodu zatrucia toksynami, lekami czy też narażeniem na promieniowanie jonizujące) produkcja wszystkich elementów morfotycznych krwi spada. Oznacza to, że każdego rodzaju krwinek- zarówno białych, jak i czerwonych, jest zdecydowanie za mało.

Niedokrwistość hemolityczna

W przebiegu niedokrwistości hemolitycznej produkowana ilość czerwonych krwinek może być odpowiednia lub nawet wyższa, za to czas przeżycia erytrocytów jest o wiele krótszy, niż powinien być. Przeciętny erytrocyt żyje ok. 120 dni, natomiast przy anemii hemolitycznej czas ten ulega skróceniu do ok. 50, przez co szpik kostny nie jest w stanie odpowiednio szybko wytwarzać nowych erytrocytów. Stan ten może być wywołany nadczynnością śledziony, czyli hipersplenizmem. To właśnie tam erytrocyty podlegają rozpadowi.

Hemoglobinopatie

Anemia może występować także w wyniku nieprawidłowej budowy hemoglobiny, skutkujące nieprawidłowym kształtem erytrocytu, a co za tym idzie, gorszą jego funkcjonalnością i krótszym czasem przeżycia. Do niektórych chorób, które są tym wywołane należą anemia sierpowata i talasemie – obie te choroby są wrodzone, czyli uwarunkowane genetycznie.

Anemia w ciąży

Anemia występująca u kobiet podczas ciąży jest jej najczęstszym powikłaniem, które występuje nawet u ⅓ pacjentek podczas trzeciego trymestru.

Podczas ciąży organizm kobiety produkuje większą ilość krwinek czerwonych (o 20-30%), aby zapewnić poprawny rozwój płodu. Wzrasta także całkowita objętość krwi w organizmie (o 40 do nawet 50%). Jako że ogólna objętość krwi wzrasta w większym stopniu niż objętość erytrocytów, to ich stężenie automatycznie maleje- co może być pierwszą przyczyną łagodnej anemii w ciąży.

Jeżeli niezbędne do produkcji krwi żelazo (i inne składniki odżywcze) nie będą spożywane w wystarczających ilościach, także może rozwinąć się anemia ciążowa. Zazwyczaj nie stanowi ona powodu do obaw, jednak jeśli poziomy erytrocytów będą nadal spadać mogą wystąpić poważne komplikacje przebiegu ciąży takie jak przedwczesny poród czy też niska masa urodzeniowa dziecka. Dlatego niezwykle ważna jest regularne wykonywanie badań krwi podczas ciąży oraz odpowiednie odżywianie się i suplementacja (m.in. żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12), najlepiej rozpoczęta już w momencie starania się o dziecko. Szczególną uwagę powinny na to zwrócić kobiety stosujące dietę wegetariańską lub wegańską.

Anemia u dzieci

Objawy anemii u dzieci są podobne do tych występujących u dorosłych. W zależności od wieku dziecka nie zawsze może być ono zdolne, do jasnego zakomunikowania swoich dolegliwości, dlatego należy zwracać szczególną uwagę na zmiany zachowania dziecka takie jak:

• zwiększona senność u dziecka
• brak apetytu
• trudności szkolne
• dziecko ma tzw. “nietypowe zachcianki jedzeniowe”- może jeść rzeczy, które nie są przeznaczone do jedzenia, jak np. kredę

Anemia u dzieci wynika zazwyczaj z niedoborów żelaza. Występuje ona w momencie, w którym ilość tego składnika zapewniana razem z pokarmem jest nieadekwatna, zbyt mała, w stosunku do potrzeb rosnącego i rozwijającego się młodego organizmu. Oczywiście anemia u pacjentów pediatrycznych może mieć także inne przyczyny, dlatego zawsze ważne jest przeprowadzenie dokładnego procesu diagnostycznego wraz z lekarzem.

Anemia badania

Niedokrwistość rozpoznaje się na podstawie wyników badań stężenia hemoglobiny we krwi żylnej pacjenta. W zależności od wieku i płci normy te różnią się między sobą. Stopień niedoboru hemoglobiny zazwyczaj też ma związek z nasileniem objawów, stąd występuje także podział na anemie łagodne, ciężkie i umiarkowane.

W zależności od objawów klinicznych i zebranego wywiadu lekarz może zlecić dodatkowe badania, w celu ustalenia dokładnych przyczyn występowania anemii. W zależności od tych przyczyn, będzie różniło się także dalsze leczenie. Może ono polegać na prostym zdiagnozowaniu i uzupełnianiu niedoborów pokarmowych, ale może także obejmować opiekę specjalistyczną na oddziale hematologii w przypadku występowania ciężkich zaburzeń prowadzących do niedokrwistości.

INFORMACJA Dowiedz się więcej:

• https://www.synevo.bg/anemiya/