Typowanie serologiczne EPEC
Większa część niechorobotwórczych szczepów E. Coli stanowi dominującą część naturalnej mikroflory jelit i zapobiega rozwojowi zaburzeń w jej obrębie – jakakolwiek zmiana składu bakterii bytujących w naszym przewodzie pokarmowym (dysbioza), może skutkować utrudnionym wchłanianiem składników odżywczych oraz zwiększoną zapadalnością na infekcje żołądkowo-jelitowe. Czynniki, które sprzyjają takiej sytuacji to między innymi długotrwała antybiotykoterapia i stres. W wyniku ich działania na błonie śluzowej jelit mogą osiedlać się bakterie lub grzyby chorobotwórcze w niektórych okolicznościach (np. Candida, Pseudomonas) lub zawsze powodujące infekcje (np. Clostridium, Salmonella, Shigella).
Za uporczywe biegunki u dzieci w dużym stopniu odpowiedzialne są infekcje pasożytnicze. Jednak w krajach rozwijających się, ubogich, o niskim statusie sanitarnym, równie częste są zakażenia bakteryjne.
Częstym czynnikiem chorobotwórczym jest jeden ze szczepów E.Coli, enteropatogenny (EPEC). W przeciwieństwie do innych patogenów jelitowych, EPEC nie wytwarzają toksyn, a mechanizm infekcji opiera się na ich przyleganiu do ściany jelita i wywoływaniu w jego komórkach stanu zapalnego, co skutkuje zwiększeniem przepuszczalności i wydzielaniem wody i elektrolitów do światła przewodu pokarmowego.
Zwiększona zapadalność jest obserwowana u niemowląt i dzieci do 2 roku życia, zgromadzonych w ośrodkach o małej powierzchni, z zaburzeniami odporności, karmionych sztucznymi mieszankami. Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną, najczęściej przez przeniesienie za pomocą rąk niewielkiej ilości bakterii pochodzących z kału wydalanego przez chorą osobę. Zachorowania często występują w postaci epidemii, biegunka trwa zazwyczaj około 2 tygodni, ustępuje samoistnie, ale wiąże się z ryzykiem odwodnienia i groźnych zaburzeń świadomości.
Inne patogenne szczepy E. coli (EHEC, UPEC) również są przyczyną zakażeń jelitowych, ale również moczowo-płciowych i narządowych. Przebieg infekcji zależy od odporności chorego- u osób obciążonych, z grup ryzyka, mogą nastąpić powikłania prowadzące nawet do rozwoju sepsy i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
Kiedy wykonać typowanie serologiczne EPEC?
Badanie jest zlecane w celu diagnostyki ostrych zespołów biegunkowych, po uprzednim wyhodowaniu szczepu E. Coli w posiewie hodowlanym z próbki kału pobranej od osoby podejrzanej o zakażenie.
Jeśli bakteria została już zidentyfikowana co do gatunku, za pomocą serotypowania (testów z użyciem surowic krwi) można określić jakie cząsteczki (antygeny) ma na swojej powierzchni, dzięki czemu oznaczany jest jej dokładny szczep (w tym przypadku EPEC). Ma to wpływ na decyzje terapeutyczne (o zastosowaniu leczenia antybiotykami bądź nie), pomaga w przewidywaniu przebiegu choroby i jej rokowania, sugeruje sposób postępowania z pacjentem (poddanie go izolacji, wzmożonemu nadzorowi epidemiologicznemu, bardziej restrykcyjne przestrzeganie przy nim zasad higieny).
Z uwagi na fakt, że wraz z kałem osoby chorej, bakterie mogą być wydalane jeszcze przez wiele dni po ustąpieniu zakażenia, wszystkie te działania są ukierunkowane na zapobieganie rozprzestrzenianiu infekcji, szczególnie w placówkach edukacyjnych i opieki zdrowotnej na terenach endemicznych.
Kto powinien wykonać typowanie serologiczne EPEC?
Badanie powinno zostać wykonane u dzieci do 2 roku życia, w trakcie infekcji układu pokarmowego objawiającej się ostrą lub przewlekłą, wodnistą biegunką ze śluzem, wraz z towarzyszącym jej osłabieniem, sennością, dreszczami i gorączką, bólami brzucha, nudnościami, wzdęciami. Jeśli w jej przebiegu dojdzie do odwodnienia, dodatkowo pojawić się mogą wzmożone pragnienie, zawroty głowy, zmniejszone oddawanie moczu oraz suchość błon śluzowych.
Typowanie serologiczne EPEC – interpretacja wyniku
Wyhodowanie w posiewie bakterii z rodzaju E. Coli nie zawsze świadczy o tym, że to one są przyczyną zgłaszanych przez pacjenta objawów – z tego powodu poddaje się je dalszemu serotypowaniu. Przy użyciu serii surowic krwi oznacza się cząsteczki na powierzchni patogenu (antygeny – O, H, K), które świadczą o przynależności do konkretnego szczepu E. Coli. Tylko niektóre z nich – np. EPEC mają duży potencjał chorobotwórczy i są w stanie uszkadzać nabłonek jelitowy i powodować zakażenia układu pokarmowego.
Potwierdzenie EPEC w przebiegu badania typowania jednoznacznie wskazuje na fakt wywołania przez nie infekcji.