Mówiąc ogólnie, „wolem” jest każde powiększenie tarczycy. Niektórzy pacjenci odczuwają ucisk w gardle, które może wywoływać lekki, suchy kaszel, który nasila się w pozycji leżącej.

Połknięcie lub zażycie dużych tabletek może być trudniejsze do przełknięcia. Ten nacisk czasami powoduje ściśnięcie i uszkodzenie nerwu, który kontroluje struny głosowe, przez co głos staje się ochrypły lub powoduje kaszel.

Wyróżnia się kilka przyczyn wystąpienia woli. Najczęstszą przyczyną występowania woli na świecie jest brak jodu w diecie.

W Polsce, gdzie powszechne jest stosowanie soli jodowanej, najczęściej spotykaną przyczyną występowania wola jest nadmierna lub niewystarczająca produkcją hormonów tarczycy lub guzków, które rozwijają się w samym gruczole. Leczenie jest zależne od rozmiaru woli, występujących symptomów i przyczyny ich powstania.

Jakie są symptomy woli?

Nie każde powiększenie tarczycy powoduje występowanie objawów i symptomów.

Jeśli jednak występują, mogą być następujące:

• widoczny obrzęk u podstawy szyi, które można zauważyć podczas golenia (u mężczyzn) lub nakładania makijażu (u kobiet);
• odczuwanie ucisku w gardle;
• kaszel;
• chrypka;
• trudności z przełykaniem;
• utrudnione oddychanie.

Jakie są przyczyny rozwoju choroby?

Przysadka mózgowa i podwzgórze kontrolują szybkość z jaką są wytwarzane i uwalniane hormony tarczycy. Tarczyca reguluje produkcję hormonów w zależności od TSH z przysadki mózgowej.

Posiadanie wola niekoniecznie oznacza, że tarczyca nie działa prawidłowo. Nawet powiększona tarczyca może wytwarzać normalne ilości hormonów. Może również wytwarzać za dużo lub za mało tyroksyny i T3, co prowadzi do nadczynności lub niedoczynności tarczycy.

Do powiększenia tarczycy może prowadzić wiele czynników. Do najczęściej spotykanych należą:

• Niedobór jodu. Jod, który jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy, znajduje się głównie w wodzie morskiej i glebie na obszarach przybrzeżnych. Choroba występuje najczęściej w rejonach, w których występuje niedobór jodu. Początkowy niedobór jodu może się pogłębić przez stosowanie diety bogatej w pokarmy hamujące hormony tarczycy, takie jak kapusta, brokuły i kalafior.
• Choroba Gravesa i Basedowa. Czasami wole mogą się pojawić, gdy tarczyca wytwarza zbyt dużo hormonu tarczycy (nadczynność tarczycy). W chorobie Gravesa autoprzeciwciała wytwarzane przez układ odpornościowy  atakują tarczycę, stymulując ją do wytwarzania nadmiaru tyroksyny. Ta nadmierna stymulacja powoduje wzrost tarczycy.
• Choroba Hashimoto. Wole mogą być również wynikiem nieaktywnej tarczycy (niedoczynności tarczycy). Zarówno choroba Gravesa jak i choroba Hashimoto są chorobami autoimmunologicznymi. Jednak choroba Hashimoto nie powoduje, że tarczyca wytwarza zbyt wiele hormonów, a zapalenie tarczycy Hashimoto uszkadza tarczycę, przez co wytwarza ona zbyt małą ilość hormonów. Prowadzi to do większej ilości TSH wydalanej z przysadki mózgowej i w rezultacie powoduje powiększenie gruczołu.
• Wole wieloguzkowe. Ze względu na rozwój wielu guzków w tarczycy, następuje jej całościowe powiększenie.
• Pojedyncze guzki tarczycy. W takim przypadku jedna część tarczycy rozrasta się nadmiernie w postaci pojedynczego guzka. Większość guzków jest łagodna i nie prowadzi do rozwoju raka.
• Rak tarczycy. Rak tarczycy występuje znacznie rzadziej niż łagodne guzki tarczycy. Aby postawić diagnozę należy wykonać biopsję i badanie histopatologiczne  guzka.
• Ciąża. Jeden z hormonów wytwarzanych podczas ciąży – ludzka gonadotropina kosmówkowa (HCG), może prowadzić do nieznacznego powiększenia tarczycy.
• Zapalenie. Zapalenie tarczycy jest stanem zapalnym gruczołu tarczowego, który może powodować ból i obrzęk tarczycy. Może również powodować nadprodukcję lub niedostateczną produkcję tyroksyny.

Jakie są czynniki ryzyka woli?

Wole mogą wystąpić u każdego niezależnie od wieku.

Niektórymi często spotykanymi czynnikami ryzyka rozwoju woli są:

• brak jodu w pokarmie;
• płeć żeńska;
  • Ponieważ kobiety są bardziej podatne na zaburzenia czynności tarczycy, to właśnie u nich ryzyko wystąpienia woli jest większe.
• wiek powyżej 40 lat.;
• pozytywny wywiad osobisty lub rodzinny w kierunku chorób autoimmunologicznych;
• ciąża i menopauza;
• niektóre leki – takie jak Cordarone, niektóre leki stosowane w chorobach psychicznych – preparaty litu i inne zwiększają ryzyko rozwoju wola;
• wcześniejsze leczenie przy użyciu radioterapii okolic głowy i szyi lub narażenie na promieniowanie po wypadku lub testowaniu broni.

INFORMACJE Badania tarczycy

Jakich komplikacji możesz się spodziewać, jeśli masz wole?

Wole o małych rozmiarach nie powodują problemów fizycznych ani kosmetycznych. Duże wole mogą powodować powiększenie tarczycy i w konsekwencji utrudniać oddychanie lub połykanie, a także powodować kaszel i chrypkę.

Wola, wynikające z innych chorób, takich jak niedoczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy, mogą być związane z szeregiem objawów, od zmęczenia i przyrostu masy ciała do niezamierzonej utraty masy ciała, drażliwości i problemów ze snem.

Jak się diagnozuje wole?

Państwa lekarz może stwierdzić powiększenie tarczycy w czasie rutynowego badania.

Diagnozowanie stanu tarczycy obejmuje również:

Badania krwi w celu ustalenia ilości hormonów wytwarzanych przez tarczycę i przysadkę mózgową.

• Przy niewydolności tarczycy poziom hormonów tarczycy będzie niski. Jednocześnie poziom TSH wzrośnie, gdyż przysadka mózgowa próbuje stymulować tarczycę do wytwarzania większej liczby hormonów.
• Wole związane z nadczynnością tarczycy zwykle łączy się z wysokim poziomem hormonów tarczycy w krwi i niższym od normalnego poziomu TSH.

Test na przeciwciała. Niektóre przyczyny wola obejmują produkcję przeciwciał, jak w przypadku choroby Hashimoto. Badanie krwi może potwierdzić występowanie takich przeciwciał.

• Badanie ultrasonograficzne tarczycy.
• Badania izotopowe.
• Biopsja.

Jakie leczenie podejmuje się przy występowaniu woli?

Leczenie tego stanu zależy od wielkości tarczycy, objawów i podstawowej przyczyny choroby, jeśli jest znana.

Leczenie obejmuje obserwację, leczenie farmakologiczne, leczenie chirurgiczne, podawanie radioaktywnego jodu i inne.

Zmiany stylu życia, pomocne przy występowaniu woli

Odpowiednie spożycie jodu można zapewnić poprzez:

• użycie soli jodowanej;

• spożywanie owoców morza lub wodorostów, sushi i tym podobnych – około dwa razy w tygodniu. Krewetki i małże są szczególnie bogate w jod. Jeśli mieszkasz w pobliżu wybrzeża, lokalnie uprawiane owoce i warzywa mogą zawierać jod, jak również mleko krowie i jogurt od lokalnych producentów.

Każdy człowiek ma zapotrzebowanie na ok. 150 mikrogramów jodu dziennie (ilość ta to nieco mniej niż pół łyżeczki jodowanej soli). Ale odpowiednie ilości są szczególnie ważne dla kobiet w ciąży i karmiących oraz niemowląt i dzieci.

Należy unikać nadmiernego spożycia jodu. Chociaż rzadko się zdarza, to zbyt duża podaż jodu czasami prowadzi do powstania wola.  Takim przypadku należy unikać spożywania soli wzbogaconej jodem, a także małży, wodorostów i suplementów jodu.

Guzki tarczycy

INFORMACJA Dowiedz się więcej:

• https://www.synevo.bg/gusha/