Badania wątroby
Badania wątroby to testy diagnostyczne, zazwyczaj wykonywane na podstawie próbki krwi żylnej pacjenta, które mają na celu ocenę poprawnego funkcjonowania tego narządu oraz wczesne wykrycie jego ewentualnych zaburzeń, co jest niezwykle ważne w skutecznym procesie leczniczym.
Badanie te najczęściej polegają na oznaczeniu poziomów i aktywności enzymów wątrobowych znajdowanych we krwi. Są to tak zwane „próby wątrobowe” i wykonywane są zarówno podczas diagnostyki w kierunku określonej choroby, jak i jako część szerszych pakietów badań profilaktycznych. Te ostatnie są szczególnie ważne, jako że wątroba posiada doskonałe zdolności kompensacyjne. W praktyce oznacza to, że nawet gdy uszkodzona jest znaczna większość tego narządu, to pozostała, zdrowa część może nadal spełniać jego funkcje, przez co pacjent nie będzie zauważał u siebie jakichkolwiek objawów, będą jednak one możliwe do wykrycia w badaniach laboratoryjnych.
Dlaczego badania wątroby są ważne?
Wątroba posiada w ludzkim ciele niezwykle istotnie dla funkcjonowania całego organizmu funkcje. Przede wszystkim odpowiedzialna jest za usuwanie z krwi wielu szkodliwych substancji, takich jak metabolity leków oraz toksyny, poprzez przekształcanie ich do mniej niebezpiecznych związków. Poza tą funkcją detoksykacyjną wątroba także jest pierwszym narządem, do którego płynie krew z jelit wraz z wchłoniętymi tak składnikami odżywczymi, gdzie ulegają przekształceniu oraz dalszemu przetwarzaniu, aby być skutecznie wykorzystanymi przez organizm. Dodatkowo wątroba produkuje żółć, która przez pęcherzyk żółciowy uwalniania jest do światła jelit, gdzie umożliwia skuteczne trawienie tłuszczy spożytych wraz z pokarmem. Poza wymienionymi funkcjami odpowiedzialna jest także za magazynowanie wielu witamin i minerałów oraz syntezę niektórych białek, jak choćby tych biorących udział w procesach krzepnięcia krwi.
Łatwo się domyślić, że nieprawidłowa praca wątroby, która uniemożliwi jej wykonywanie wszystkich tych funkcji będzie miała niezwykle poważny wpływ na ogólny stan zdrowia pacjenta.
Kiedy należy wykonać badania wątroby?
Badania diagnostyczne wątroby należy wykonywać regularnie w celach diagnostycznych, co jest szczególnie istotne, jeżeli dany pacjent stosuje leki (lub inne substancje), które mogłyby skutkować jej uszkodzeniami. Ponadto te testy diagnostyczne często zlecane są przez lekarzy, jeżeli występują u danego pacjenta niepokojące objawy, które mogłyby wskazywać na schorzenia dotykające tego narządu. Najczęstszą chorobą wątroby jest jej marskość, czyli nadmierne włóknienie w wyniku wieloletniego nadużywania alkoholu. Dodatkowo na świecie (przede wszystkim w krajach rozwijających się) często występują zapalenia wątroby wywołane przez wirusy, które mogą w późniejszym czasie predysponować do występowania złośliwych nowotworów tego narządu.
Chora wątroba bardzo długo nie daje objawów, zaczynają się one pojawiać dopiero, gdy zostaną przekroczone zdolności kompensacyjne nieuszkodzonej tkanki wątroby. Pierwszymi objawami są:
- żółtaczka, czyli zmiana zabarwienia skóry i widocznych błon śluzowych (jak np. twardówka oka) na żółtawy kolor, wynikająca z nieprawidłowego przetwarzania bilirubiny
- zwiększone ryzyko krwawień, co jest szczególnie niebezpieczne w przypadku marskości wątroby, gdyż często przebiega ona z wykształceniem żylaków przełyku, które jeżeli ulegną perforacji wywołują krwawienie do przewodu pokarmowego, które często kończy się zgonem pacjenta
- encefalopatia wątrobowa – uszkodzenia mózgu wywołane przez toksyny, które nie są prawidłowo rozkładane w wątrobie
- wodobrzusze
W celu uniknięcia wystąpienia nieodwracalnych uszkodzeń, nie tylko wątroby, ale także całego organizmu, niezbędne jest wykrycie choroby, zanim pojawią się pierwsze poważne jej symptomy. Dlatego też nieoceniona jest wartość wykonywania regularnych badań w celach profilaktycznych, w których będą zawierały się także pomiary enzymów wątrobowych.
Badania wątroby
Najczęściej wybierane badania
Badanie wykonywane w chorobach wątroby, nerek, zaburzeniach odżywiania i zaburzeniach gospodarki wodnej
Wzrost aktywności ALT obserwuje się w ostrych i przewlekłych chorobach wątroby
Badanie AST wykorzystuje się w diagnostyce uszkodzeń i chorób wątroby
Badanie wykonywane jest w celu diagnozowania zapalenia pęcherzyka żółciowego i chorób układu kostnego