Szybki posiew w kierunku gruźlicy

Szybki posiew w kierunku gruźlicy – co to jest?

Gruźlica jest poważną chorobą zakaźną. Wywołują ją bakterie (prątki Mycobacterium tuberculosis), które rozprzestrzeniają się w powietrzu drogą kropelkową, gdy zakaźna osoba kaszle, kicha lub mówi. Jednak infekcja rozwija się tylko u 5% zakażonych osób, u których zazwyczaj występują dodatkowe czynniki ryzyka (np. bardzo młody lub zaawansowany wiek, obniżenie odporności, obecność innych chorób).

Postacie gruźlicy możemy podzielić na:

• płucną – bakterie atakują jedynie płuca i powodują szereg objawów ze strony układu oddechowego,
• pozapłucną, rozsianą – prątki z płuc rozprzestrzeniają się do innych części ciała (kości, stawów, nerek i pęcherza, narządów rozrodczych, mózgu) i są przyczyną dolegliwości dotyczących całego organizmu,
• aktywną – kiedy układ odpornościowy chorego nie jest w stanie opanować infekcji, bakterie namnażają się, a objawy są wyraźne i mocno nasilone,
• utajoną – w przypadku gdy ciało kontroluje infekcję i nie występują objawy, ale bakterii nie udaje się do końca wyeliminować i może zaatakować, gdy organizm ulegnie osłabieniu.

Gruźlica jest dużym problemem zdrowia publicznego, stanowi zagrożenie szczególnie na terenach o dużym zagęszczeniu ludności, niskich warunkach sanitarnych i szerokim rozpowszechnieniu szczepów bakterii odpornych na leki. W tych krajach szczególnie ważne jest wczesne wykrywanie infekcji i hamowanie rozprzestrzeniania zakażenia. Każdy przypadek potwierdzonej gruźlicy należy monitorować, zgłaszać odpowiednim służbom i leczyć w wyspecjalizowanych ośrodkach.

Dodatkowo, w krajach o niższej zapadalności na chorobę, szczególnie ważne jest rozpoznawanie gruźlicy utajonej u osób z grup wysokiego ryzyka ciężkiego przebiegu choroby. Umożliwia to wdrożenie postępowania, które zapobiegnie reaktywacji zakażenia do postaci aktywnej i uchroni pacjenta przed powikłaniami.

Jednym z podstawowych sposobów diagnozowania gruźlicy jest posiew plwociny (odkrztuszonej wydzieliny). Jednak wykluczenie infekcji za pomocą standardowego posiewu może zająć nawet do 6-8tygodni. Z tego powodu zostały opracowane nowe, szybkie metody posiewów, które umożliwiają uzyskanie wyniku już nawet po kilku dniach. Opierają się one na automatycznych systemach hodowli, które dzięki wykorzystaniu specjalnych podłóż zawierających znaczniki (radioaktywne, fluorescencyjne), pozwalają na wczesne wykrywanie namnażających się bakterii.

Kiedy wykonać szybki posiew w kierunku gruźlicy?

Szybki posiew w kierunku gruźlicy jest zlecany w celu potwierdzenia lub wykluczenia gruźlicy, czyli stwierdzenia obecności lub braku prątka w organizmie. Znajduje zastosowanie u osób z jej charakterystycznymi objawami, u których podejrzenie choroby jest silne.

Szczególnie poleca się wykonanie szybkiego posiewu przed standardowym gdy:

• wymagane jest sprawne podjęcie decyzji co do izolacji pacjenta,
• osoba może być zarażona bakteriami innymi niż bakterie gruźlicy, co wpływa na wybór leczenia,
• osoba z podejrzeniem gruźlicy miała kontakt z ludźmi z grup ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji, które będą wymagały intensywnej terapii, jeśli zostały narażone,
• pacjent jest w poważnym stanie i leczenie należy rozpocząć jak najszybciej.

Zarówno szybki, jak i standardowy posiew można poprzedzić badaniem mikroskopowym i genetycznym próbki, których wyniki są gotowe zazwyczaj w ciągu 24h.

Jednak zarówno dodatnie, jak i ujemne rezultaty należy zawsze potwierdzić przy pomocy metod hodowli prątków.

Kto powinien wykonać szybki posiew w kierunku gruźlicy?

Osoby z objawami mogącymi sugerować rozpoznanie gruźlicy:

• długotrwałe osłabienie, spadek apetytu i masy ciała
• nocne poty, stany podgorączkowe
• duszność, ból w klatce piersiowej
• długo utrzymujący się suchy kaszel, krwioplucie
• powiększenie węzłów chłonnych
• bóle kości i stawów
• bóle brzucha, biegunki, krew w stolcu
• ból przy oddawaniu moczu, krew w moczu

Szybki posiew w kierunku gruźlicy norma

• posiew ujemny (-)

Oznacza, że na płytce hodowlanej nie zaobserwowano namnażania się prątków– należy wykonać dodatkowe badania, by wykluczyć infekcje innymi bakteriami powodującymi objawy z układu oddechowego. W razie potrzeby lub wątpliwości co do wiarygodności wyniku, test można powtarzać wielokrotnie.

• Posiew dodatni (+)

Oznacza, że na płytce hodowlanej zaobserwowano namnażanie się prątków –co wskazuje na prawdopodobne rozpoznanie aktywnej gruźlicy. Wynik badania można dodatkowo potwierdzić wykonując standardowy posiew, w trakcie którego istnieje również możliwość oznaczenia wrażliwości bakterii na leki przeciwgruźlicze.